Oto Narwiański Park Narodowy. Ten rzeczny labirynt o każdej porze roku wygląda inaczej

W tym artykule:

1. Rzeka anastomozująca – co to takiego?
2. Dolina Narwi ma unikalny charakter
3. Bogactwo przyrody Narwiańskiego Parku Narodowego
4. Zwierzęta w Narwiańskim Parku Narodowym
5. Narwiański Park Narodowy: atrakcje i jak zwiedzać?
6. Informacje praktyczne

Narwiański Park Narodowy, usytuowany w północno-wschodniej Polsce, jest jednym z najcenniejszych obszarów chronionych w Polsce. Zajmuje powierzchnię ponad 6800 hektarów i obejmuje dolinę rzeki Narwi na długości 30 km, między Rzędzianami na północy, a Surażem na południu, w województwie Podlaskim. To niezwykłe miejsce, gdzie natura zachowała swoje pierwotne piękno, a różnorodność biologiczna zadziwia nawet najbardziej wymagających przyrodników.

Rzeka anastomozująca – co to takiego?

Narwiański Park Narodowy wyróżnia się na tle innych parków narodowych w Polsce dzięki swojej unikalnej hydrografii. Rzeka Narew, płynąca przez park, ma charakter anastomozujący. To oznacza, że ma wiele koryt: tworzy skomplikowaną sieć odnóg i kanałów. Takie rzeki są unikatowe nie tylko w Polsce, ale i na skalę europejską. Poza Narwią rzekami anastomozującymi są np. Amazonka i Kongo.

Największe rzeki w Polsce – jak jest najdłuższa, a jaka najgłębsza polska rzeka?

Największe rzeki w Polsce nie są tak imponujące, jak światowi giganci. W tej kategorii, niepodzielnie rządzi Nil, który osiąga 6853 km, a tuż za nim plasuje się Amazonka, mierząca 6437 km...

Dolina Narwi ma unikalny charakter

Powstanie wielokorytowego systemu Narwi związane było z narastaniem torfów w dolinie. Rozwój roślinności wodnej i roślinności szuwarowej powodował hamowanie i spiętrzanie wód. To doprowadzało do dzielenia się koryta i tworzenia się sieci koryt bocznych.

Dolina Narwi jest miejscem, gdzie natura sama kreuje krajobraz, tworząc mozaikę siedlisk wodnych, bagiennych i lądowych. W zależności od poziomu wody, rzeka zmienia swoje koryto, co prowadzi do powstawania i zanikania wysp, zatok oraz kanałów. Taki dynamiczny ekosystem stwarza idealne warunki do życia dla ogromnej ilości gatunków roślin i zwierząt.

Wiosną, kiedy poziom wody w rzece jest najwyższy, dolina Narwi przypomina prawdziwe labirynty wodne. Latem, kiedy wody opadają, odsłaniają się liczne łachy i wyspy. Na nich rozwijają się bujne łąki. Zimą, kiedy woda zamarza, cały obszar przybiera zupełnie inny, niemalże magiczny charakter.

Narwiański Park Narodowy położony jest w większości na gruntach prywatnych. Trudno w to uwierzyć, ale w jego skład formalnie wchodzi około 12 tysięcy działek. Tylko 38% powierzchni Parku należy do Skarbu Państwa. To także jedyny Park Narodowy w Polsce, gdzie nie wytyczono żadnego obszaru ochrony ścisłej. W wielu obszarach Parku zatem wciąż toczy się zwykłe, wiejskie życie, podporządkowane rzece i rytmowi pór roku.

Parki narodowe w Polsce. Ile ich jest i gdzie się znajdują?

Parki narodowe w Polsce należą do najpiękniejszych zakątków, które obejmują najbardziej wyjątkowe obszary naszego kraju. Każdy z nich oferuje nieco odmienne walory przyrodnicze i krajobraz...

Bogactwo przyrody Narwiańskiego Parku Narodowego

Roślinność doliny w granicach Narwiańskiego Parku Narodowego została ukształtowana przez człowieka w ciągu wielu stuleci osadnictwa i tradycyjnego użytkowania gruntów. Tereny te koszono i wypasano na nich zwierzęta. To się zmieniło dopiero pod koniec XX wieku. Od tamtej pory trwa tam proces zanikania niektórych siedlisk i sukcesji – czyli zarastania terenów podmokłych przez np. wierzby. Władze Parku starają się te procesy zatrzymać, między innymi przez przywrócenie koszenia.

Roślinność Parku przyprawia o zawrót głowy. Przyrodnicy doliczyli się w nim 704 gatunków roślin. Najbardziej charakterystyczne dla tych podmokłych terenów są m.in. czarcikęsik, gnidosz błotny, goździk pyszny czy mieczyk dachówkowaty.

Zwierzęta w Narwiańskim Parku Narodowym

Dolina Narwi to też doskonałe siedlisko dla wielu zwierząt preferujących wodno-błotne środowiska. Obfitość ryb, płazów i bezkręgowców w rozlanych wodach rzeki przyciąga przede wszystkim ptaki. Symbolem Parku jest duży, drapieżny błotniak stawowy, który zdobi jego logo.

W Parku stwierdzono występowanie 213 gatunków ptaków, z czego 160 to gatunki lęgowe, co stanowi niemal połowę awifauny Polski. Występuje tu na przykład jeden z globalnie zagrożonych gatunków ptaków – wodniczka. To ptak wyjątkowo wrażliwy na pogorszenie warunków siedliskowych. Inne rzadkie ptaki to: rożeniec, uszatka błotna i zaroślówka.

W takim środowisku świetnie czują się też lubiące wodę ssaki: wydra, bóbr, karczownik, ryjówka aksamitna i rzęsorek rzeczek.

Narwiański Park Narodowy: atrakcje i jak zwiedzać?

Ale jak właściwie zwiedzać ogromne rozlewiska, szuwary i bagna, położone na całkiem płaskim terenie? Narwiański Park Narodowy wychodzi tu naprzeciw turystom. Wybudowano w nim kilka wież widokowych, które pozwalają spojrzeć z góry na okolicę, m.in. w okolicach wsi Uhowo, Kurowo i Waniewo. Niektóre są całkiem wysokie. Wieża w pobliżu Uhowa ma 44 metry i jest najwyższa na Podlasiu.
Do zwiedzania pieszo udostępnione są:

• Park przydworski i fragment ścieżki przyrodniczej „Kładka wśród bagien” przy dyrekcji Narwiańskiego Parku Narodowego w Kurowie.
• Grobla „zerwanego mostu” od strony miejscowości Kurowo i Kruszewo.
• Kładka Waniewo – Śliwno od strony obu miejscowości
• Szlaki dojściowe do wież widokowych.

Ciekawym rozwiązaniem jest kładka na ścieżce przyrodniczej Waniewo – Śliwno. Łączy brzegi Narwi dwoma ruchomymi pomostami. Pomosty są samoobsługowe, wystarczy na nich stanąć i za pomocą łańcucha przeciągnąć pomost na drugi brzeg.

Tereny Parku można zwiedzać także na wodzie, i jest to sposób nawet lepszy niż pieszo. Można bowiem dotrzeć w niedostępne miejsca i mieć bliższy kontakt z bujną przyrodą doliny Narwi. W Parku przygotowano dwa szlaki kajakowe. Pętla „wokół Kurowa” jest krótsza. W zależności od wariantu można ją pokonać w 45 minut, półtorej lub trzy godziny. Najdłuższy wariant jest polecany raczej zaawansowanym kajakarzom, ponieważ prowadzi w dużej części pod prąd rzeki.

Drugi szlak kajakowy to znacznie dłuższy „Narwiański labirynt” którego pokonanie zajmuje 2-3 dni. Trasa ma w sumie 44 km i prowadzi z Suraża do Rzędzian. Można ją oczywiście skrócić i wybrać się na wycieczkę tylko którymś z odcinków. Jeśli chcemy skorzystać z któregoś ze szlaków, chęć wypożyczenia kajaka należy zgłosić w siedzibie Parku w Kurowie.

Informacje praktyczne

Wstęp do Parku jest płatny. Jeden bilet jednodniowy (normalny) kosztuje 8 zł, a trzydniowy – 20. Można je kupić na stronie eparki.pl oraz w punkcie informacji turystycznej w Ośrodku Edukacji Przyrodniczej „Młynarzówka” w Kurowie. W Ośrodku przygotowano także nowoczesną, multimedialną ekspozycję o przyrodzie doliny Narwi. Bilet normalny na ekspozycję kosztuje 12 zł.

Park oferuje też 3 pola biwakowe: Kurowo (przy siedzibie dyrekcji Parku), Topilec oraz Kolonia Topilec. Z dwóch ostatnich można korzystać na podstawie ważnego biletu wstępu, w Kurowie trzeba uiścić dodatkową opłatę (20 zł/os/doba).