Suwalski Park Krajobrazowy to prawdziwa perła Suwalszczyzny. Nie brakuje tam ciekawych miejsc

Spis treści:

1. Gdzie znajduje się Suwalski Park Krajobrazowy?
2. Charakterystyka Suwalskiego Parku Krajobrazowego
3. Przyroda w Suwalskim Parku Krajobrazowym
4. Atrakcje Suwalskiego Parku Krajobrazowego

Suwalski Park Krajobrazowy jest najstarszym takim obszarem w Polsce. Został utworzony 12 stycznia 1976 roku, w celu ochrony unikatowego krajobrazu polodowcowego i wyjątkowych wartości przyrodniczych obszaru znajdującego się w jego granicach.

Gdzie znajduje się Suwalski Park Krajobrazowy?

W ujęciu administracyjnym park znajduje się w województwie podlaskim (w jego północnej części). Swoim zasięgiem obejmuje cztery gminy: Jeleniewo, Przerośl, Wiżajny i Rutka-Tartak.

Stosując podział fizyczno-geograficzny, Suwalski park Krajobrazowy należy umiejscowić w obszarze makroregionu Pojezierze Litewskie, mezoregionu Pojezierze Wschodniosuwalskie i mikroregionu Wzgórza Jeleniewskie. Częściowo znajduje się też w granicach mikroregionu Garb Wiżajn.

Charakterystyka Suwalskiego Parku Krajobrazowego

Zachwycający polodowcowy krajobraz Suwalskiego Parku Krajobrazowego został ukształtowany w plejstocenie przez lądolód skandynawski. Można tam zaobserwować niemal wszystkie formy młodoglacjalnej rzeźby, w tym jeziora rynnowe i wytopiskowe, doliny rzeczne, moreny czołowe, ozy, kemy i głazowiska.

Podobnie jak Wigierski Park Narodowy, Suwalski Park Krajobrazowy jest dosłownie usiany zbiornikami wodnymi. Znajduje się tam 26 jezior o powierzchni przekraczającej jeden hektar, w tym najgłębsze jezioro w Polsce – Hańcza.

Powierzchnia Suwalskiego Parku Krajobrazowego

Granice parku obejmują obszar o powierzchni 6337,66 ha. Jest więc znacznie mniejszy niż Rudawski Park Krajobrazowy czy Załęczański Park Krajobrazowy, ale z całą pewnością nie można odmówić mu różnorodności. Około 60 proc. powierzchni parku stanowią użytki rolne, 24 proc. – lasy i zadrzewia, 10 proc. – wody, a 4 proc. – tereny zabagnione. Otulina parku zajmuje 9306,24 ha.

Przyroda w Suwalskim Parku Krajobrazowym

Park cechuje się nie tylko wyjątkowymi walorami krajobrazowymi, ale i przyrodniczymi. Nic dziwnego. Dzięki urozmaiconej rzeźbie terenu, surowości klimatu i różnorodności środowisk, w Suwalskim Parku Krajobrazowym można zaobserwować wyjątkowe bogactwo siedlisk i gatunków.

Flora Suwalskiego Parku Krajobrazowego

Szata roślinna parku jest wyraźnie przekształcona przez gospodarczą działalność człowieka. Do XVII wieku obszar ten porastała rozległa puszcza, ale wraz z nadejściem potężnej fali osadnictwa krajobraz zaczął zmieniać się z leśnego na rolniczy. Mimo to parkowa flora nadal cechuje się dużą różnorodnością.

Na terenie parku stwierdzono występowanie 840 gatunków roślin naczyniowych, 96 gatunków mchów i 7 gatunków wątrobowców. Szczególnie cenne są okazy zagrożone, ujęte w „Polskiej czerwonej księdze roślin”. W SPK nie brakuje reliktów glacjalnych i gatunków borealnych. Należą do nich między innymi:

• wełnianeczka alpejska,
• wielosił błękitny,
• bażyna czarna,
• modrzewnica zwyczajna,
• żurawina błotna.

Fauna Suwalskiego Parku Krajobrazowego

Różnorodność środowisk w Suwalskim Parku Krajobrazowym przekłada się na znaczne zróżnicowanie świata zwierząt. Występują tam zarówno dobrze znane i pospolite gatunki, jak i te, o których nie słyszy się zbyt często. Na szczególną uwagę zasługuje fauna tamtejszych jezior. W toni Hańczy można spotkać gatunki reliktowe, które przetrwały ostatnie ze zlodowaceń plejstoceńskich. Należą do nich:

• widłonóg Eurytemora gracilis,
• pijawka Theromyzon maculosa,
• skorupiak Palasiolla quadrispinosa,
• ślimak sadzawczak drobny.

Ichtiofauna parku obejmuje 24 gatunki. Wśród nich warto wymienić tak rzadkie okazy, jak strzebla potokowa czy głowacz białopłetwy, dla których Hańcza jest jedynym stanowiskiem jeziorowym w Polsce.

Bogato reprezentowana jest też awifauna. Na podmokłych łąkach można spotkać między innymi czajkę, kszyka czy derkacza. Obszary zabagnione i obrzeża jezior są domem łabędzia niemego, bąka, łyski, perkoza dwuczubego, brzęczki, trzcinniczka czy potrzosa. Wśród starodrzewów i na fragmentach bagiennych gnieżdżą się rzadkie bociany czarne i ptaki drapieżne.

Gromada ssaków jest reprezentowana przede wszystkim przez bobra, wydrę, sarnę, dzika, borsuka i kunę leśną. Jednym z jej najciekawszych przedstawicieli jest smużka – reliktowy gatunek gryzonia. Rozległymi kompleksami leśnymi okresowo migrują wilki, jelenie i łosie.

Wśród gadów warto wymienić jaszczurkę zwinkę i żyworodną. A wśród płazów – rzekotkę drzewną, która występuje tam jako gatunek reintrodukowany.

Atrakcje Suwalskiego Parku Krajobrazowego

Na terenie Suwalskiego parku Krajobrazowego wyznaczono dziesięć szlaków pieszych o łącznej długości 75,5 km. Najdłuższy – niebieski – mierzy 21 km. Turyści, którzy wolą poznawać piękno okolicy na dwóch kołach, mogą skorzystać z kilku tras rowerowych o urozmaiconej nawierzchni. Te, które prowadzą wokół parku, są pokryte asfaltem, ale w głębi SPK ścieżki mają nawierzchnię gruntową i szutrową.

Do jakich interesujących miejsc można dotrzeć drogami pieszymi i rowerowymi? Najciekawsze atrakcje parku wymieniamy poniżej.

Jezioro Hańcza

Hańcza to nie tylko najgłębsze jezioro w Polsce (108,5 m), ale także jedno z najpiękniejszych miejsc w parku. Jest wiele punktów widokowych, z których można podziwiać jego zachwycającą panoramę. Hańcza jest doskonale widoczna m.in. z wieży widokowej na Górze Leszczynowskiej. Zbliżając się do jeziora, warto zwrócić uwagę na wspaniałe głazy narzutowe na jego brzegach. Największym jest tzw. kamień graniczny, który można znaleźć na odcinku Stara Hańcza-Błaskowizna.

Stara Hańcza

Skoro o Starej Hańczy mowa, ruiny dawnego majątku i park dworski są miejscami, których nie można ominąć, będąc na miejscu. Co prawda po dworze zostały już tylko podpiwniczenia, ale wciąż można tam podziwiać wspaniałe pomniki przyrody. Poza tym ze wzgórza można podziwiać wspaniałą panoramę jeziora.

Jezioro Jaczno

Okolice jeziora Jaczno to kolejny malowniczy zakątek parku. Wokół zbiornika przebiega trasa turystyczna, rozpoczynająca się i kończąca we wsi Smolniki. Z licznych punktów widokowych można podziwiać zapierające dech w piersiach krajobrazy SPK.

Góra Cisowa

Ze względu na stożkowaty kształt, Góra Cisowa jest określana mianem „Suwalskiej Fudżijamy”. Morena czołowa o regularnym kształcie wznosi się na wysokość 256 m n.p.m. i stanowi doskonały punkt widokowy.

Inne atrakcje parku

To zaledwie kilka pozycji z długiej listy atrakcji Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Wśród innych warto wymienić między innymi dolinę Czarnej Hańczy, kompleks jezior kleszczowieckich, wieś Wodziłki czy Izbę Pamięci Jaćwieskiej w Szurpiłach.

Nasz autor

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.