Wszystkie barwy Izraela. Od biblijnych miast do tętniących życiem metropolii

Izrael: co warto wiedzieć?

Izrael to kraj o ciekawej historii, przyciągający co roku wielu podróżników. Gdzie leży Izrael? Jest państwem położonym na wschodnim brzegu Morza Śródziemnego, w Azji Zachodniej. Graniczy z Libanem, Syrią, Egiptem, Jordanią i zajmuje powierzchnię 20 770 km² w granicach uznawanych przez inne państwa. Jego granice deklarowane obejmują dodatkowo Wzgórza Golan oraz Jerozolimę Wschodnią, co daje razem 22 072 km². Linia brzegowa nad Morzem Czerwonym jest bardzo krótka ma zaledwie 7 km długości. Pomimo niewielkiej powierzchni kraj ten jest dość różnorodny - znajduje się tutaj rozległa równina Szaron, ale także pustynia i pasma górskie. Klimat także jest zróżnicowany - w zależności od regiony śródziemnomorski, umiarkowany lub tropikalny (Dolina Jordanu).

Kiedy powstał Izrael? To państwo o niezwykle trudnej, zawiłej i ciekawej historii. Już od starożytności ziemia ta była święta dla Żydów. W Torze zawarto zapis określający ją jako ziemię obiecaną przez Boga dla narodu żydowskiego. Bardzo długo ziemia ta przechodziła spod panowania pod panowanie, aż w VII wieku została podbita przez muzułmanów, którzy zostali wygnani z Izraela i przez kolejne wieki byli tam mordowani oraz prześladowani. Aż do XX wieku terenem rządziło Imperium Osmańskie, jednak począwszy od wieku XVI zdarzały się większe lub mniejsze migracje ludności żydowskiej na te tereny i powstawały lokalne społeczności.

Wraz z XIX wiekiem rozwinął się ruch syjonistyczny – idea odtworzenia państwa żydowskiego na terenie Izraela. Od tego momentu aż do roku 1945 miejsce miały tak zwane alije - duże migracje ludności żydowskiej na tereny ziemi obiecanej. Stopniowo, w wyniku wielu zdarzeń, konfliktów i działań zaczęła formować się idea niepodległości. Powstanie niepodległego państwa Izrael ogłoszono 14 maja 1948 - szybko zyskał on uznanie wielu innych państw. To wydarzenie zaogniło jednak konflikt izraelsko - arabski, który trwa w różnych formach do dziś.

W państwie Izrael mieszka około 8 834 700 osób, w tym 75,5% to Żydzi. Większość zamieszkujących Izrael Żydów urodziła się już w granicach państwa. Wszystkich Żydów rozsianych po świecie obowiązuje tak zwane prawo powrotu do ojczyzny i uzyskania izraelskiego obywatelstwa. Mimo ogromnej przewagi etnicznej, Żydzi zamieszkujący państwo tworzą mnóstwo odłamów etnicznych, pomiędzy którymi dochodzi do napięć. Oprócz Żydów na terenie państwa żyją także Arabowie (w większości sunnici), chrześcijanie oraz druzowie (nazywani też unitarianami).

Izrael: kultura

Izrael to wbrew pozorom państwo o zróżnicowanej i niejednorodnej kulturze. Zamieszkują je w większości Żydzi, jednak pochodzący z rozmaitych zakątków świata i wyznający różne wartości. Do konfliktów dochodzi głównie pomiędzy Żydami religijnymi i świeckimi, a także zwolennikami pokoju i wojny. Najliczniejszą i zarazem najbardziej wpływową grupą etniczną są Aszkenazyjczycy, a drugą pod względem liczności stanowią Sefardyjczycy. Oprócz nich w państwie żyją też Mizrachim i Felaszowie. Ta różnorodność stanowi mieszankę kulturową, która sprawia, że trudno jest jednorodnie mówić o kulturze Izraela.

Życie mieszkańców Izraela toczy się według kalendarza hebrajskiego, opartego na cyklach księżyca i Słońca. Izrael ma bardzo bogate tradycje literackie, a także jeden z najwyższych wskaźników czytelnictwa na świecie. Większość mieszkańców posługuje się językiem hebrajskim, choć można napotkać także tradycyjny język jidysz w codziennym użyciu. Przyjezdni pragnący kontaktu z miejscową kulturą często wybierają się do licznych teatrów, które podtrzymują tradycję sceny teatralnej jidysz. Izreal to tygiel zwyczajów żydowskich z całego świata, jednak wciąż można tu zobaczyć silne wpływy arabskie.

Wiele osób wybierających ten kierunek podróży zastanawia się, czego nie robić w Izraelu by nie zostać fatalnie odebranym przez jego mieszkańców. Przede wszystkim, warto przygotować odpowiedni bagaż. Co zabrać do Izraela? Kobiety powinny pamiętać o ubraniach zakrywających ramiona i kolana. Wskazane są długie spódnice. Szczególnie rygorystyczne reguły obowiązują w miejscach kultu religijnego. W bardziej ortodoksyjnych dzielnicach (np. Mea She’arim w Jerozolimie) od mężatek wymaga się zakrycia włosów.

Bardzo charakterystycznym zwyczajem dla Izraela jest szabat, rozpoczynający się w każdy piątek po zachodzie słońca. Od tego momentu aż do zachodu słońca w sobotę zamknięte są wszelkie sklepy, restauracje, urzędy. Teoretycznie - bo w praktyce w miejscach typowo turystycznych i dzielnicach muzułmańskich wiele miejsc pozostaje otwartych.

Izrael: co zobaczyć?

Izrael to miejsce, gdzie nie brakuje miejsc, które warto zwiedzić. Jeśli celem niedługiej podróży jest Izrael - co warto zobaczyć w pierwszej kolejności?

Święte miasto Jerozolima
Święte Miasto to monumentalne mury, liczne miejsca kultu należące do trzech wielkich religii, a także przepiekne zabytki, wywierające niezatarte wrażenie.

Pustynia Negew
W południowej części Izraela znajduje się malownicza pustynia Negew i ogromna dziura - krater Maktesz Ramon, o głębokości 300 m w długości 40 km. To wspaniałe, zorganizowane pod kątem turystyki miejsce i niezapomniane widoki.

Nowoczesny Tel Awiw
Tel Awiw to stolica przedsiębiorczości i barwne, nowoczesne miasto. Nie brakuje tu plaż, restauracji, centrów sztuki. To młode miasto z jedną starożytną dzielnicą, liczącą sobie około 3400 lat Jafą.

Klasztor Mar Saba
Mar Saba to monastyr położony na Pustyni Judzkiej. To przepięknie położone zabudowania w środku pustyni, znajdujące się bardzo niedaleko Jerozolimy.

Jerycho i Nazaret
Biblijne miasta, warte odwiedzenia nie tylko jako ośrodki chrześcijańskiego kultu. Najciekawszym punktem Jerycha jest wznoszący się na Górze Kuszenia klasztor grekoprawosławny. Natomiast Nazaret to nie tylko Bazylika Zwiastowania, ale także żywa lokalna społeczność arabska i chrześcijańska.

Izrael: kiedy jechać?

Izrael to państwo, gdzie w większości miejsc lata są długie, suche i gorące, a zimy łagodne, ciepłe i ze sporą ilością opadów deszczu. Najbardziej polecanym momentem na odwiedzenie Izraela jest późna wiosna lub wczesna jesień. Panuje tam wtedy pogoda przypominająca lato w Polsce. W czerwcu, lipcu czy sierpniu bywa naprawdę upalnie, co może znacznie uprzykrzyć życie i utrudnić komfortowe zwiedzanie. Z kolei w miesiącach zimowych utrudnienie stanowią opady.

Jak się ubrać na wycieczkę do Izraela? Wszystko zależy od pory i docelowego miejsca. Warto zabrać ze sobą przewiewne, lekkie i nieobcisłe ubrania. Rygor kulturowy dotyczący ubioru określa go szczególnie wyraźnie w przypadku kobiet.

Izrael: przygotowanie do podróży

Izrael jest coraz częściej odwiedzanym miejscem. Czy do Izraela potrzebna jest wiza? Państwo nie wymaga od podróżnych wizy, a jedynie pozwolenia uzyskanego na lotnisku lub granicy, obejmującego okres maksymalnie 3 miesięcy. Do przekroczenia granicy niezbędny będzie paszport, trzeba też podać na przejściu trasę wycieczki i dowód rezerwacji miejsca w hotelu. Jaka waluta w Izraelu jest obowiązującą? To szekel izraelski o kursie zbliżonym do złotówki - najłatwiej jest wziąć ze sobą dolary i wymienić pieniądze na miejscu.

Czy w Izraelu jest bezpiecznie? Wiekszość terenu państwa to miejsca przyjazne i bezpieczne dla turystów. Należy zachować ostrożność, zbliżając się do granic Autonomii Palestyńskiej.

Izrael: ciekawostki

Izrael to bardzo interesujące państwo, wbrew pozorom pełne kontrastów. Z jednej strony kojarzy się z tradycjami i stylem życia, który nieco zatrzymał się w przeszłości. Z drugiej - występuje tu jeden z najwyższych odsetków komputerów domowych na mieszkańca, a państwo zajmuje 3. miejsce na świecie pod względem przedsiębiorczości.

Bardzo ciekawym zjawiskiem dotyczącym jedynie Izraela jest obowiązujący jedynie tutaj kalendarz żydowski. Rok zaczyna się w miesiącu nisan, przypadającym na marzec i kwiecień. Izraelski tydzień rozpoczyna się w niedzielę, a sobota (szabat) jest dniem odpoczynku, przestrzeganego rygorystycznie. Doba za to rozpoczyna się i kończy o zachodzie słońca.

Izrael: co kupić?

Izrael to państwo posługujące się walutą o nazwie szekle. Honorowane są także karty płatnicze większych banków. Zakupy za ponad 400 szekli mogą podlegać zwrotowi podatku VAT. Co kupić w Izraelu? Warto zrobić zakupy na jednym z lokalnych targowisk, kupując przyprawy (szczególnie przyprawę zatar), kosmetyki z błotem z Morza Martwego lub wyroby rzemieślnicze, na przykład ręcznie tkane dywany i chusty.

Co jeszcze warto przywieźć z Izraela? Turyści bardzo często przywożą wyroby z ceramiki i niebieskiego szkła z Hebronu. Osoby zainteresowane przedmiotami związanymi z kultem religijnym mogą się też zaopatrzyć w przedmioty powiązane z judaizmem.