Dania dla początkujących. Jak dostać się na Bornholm

W tym artykule:

1. Jachtem na Bornholm
2. Płyniemy coraz szybciej
3. Co zobaczyć na Bornholmie
4. Bornholm: Perła Bałtyku
5. Wyspa natury
6. Jak powstał Bornholm
7. Gdzie leży wyspa Bornholm
8. Jak dojechać na Bornholm

Na morzu sztorm. Dochodzi 4.00 rano – nadszedł czas mojej czterogodzinnej wachty z Przemkiem – właścicielem jachtu. Całą noc bujało, ale próbowałam spać. Starałam się jak mogłam, by nie dopadła mnie choroba morska – trzymałam się instrukcji i nie otwierałam oczu podczas leżenia. Rzeczywiście pomagało, przetrwałam. Ale pora wstawać.

Kiedy jacht staje się domem. "Opłynięcie świata nie jest dla nas celem samym w sobie"

Przygotowania do podróży trwały ponad dwa lata. Michał i Ola na swoim jachcie Crystal ruszyli z Lizbony w etapowy 6-letni rejs dookoła świata. Dla każdego z nich jest to druga podróż woko..

Zadowolona, że ciągle jeszcze dobrze się czuję, zaczynam w ciemnościach szukać ubrania. Zakładam sztormiak, a na wierzch kamizelkę ratunkową. Pochylam się, żeby zawiązać buty. Oj… nie będzie łatwo. Szybkim krokiem wbiegam na pokład i zaczynam nerwowo wpatrywać się w horyzont. Tylko spokojnie, na pewno zaraz przejdzie. Przemek wydobywa z siebie znaczące „O ho!”. Pewnie wyglądam jak siedem nieszczęść. Od razu proponuje mi terapię zadaniową: – Złap za ster! Poczujesz odpowiedzialność, skupisz się przy pracy i zaraz zrobi ci się lepiej.

Jachtem na Bornholm

Wykonuję polecenie. Nawet poprawia mi się samopoczucie, ale na krótko. Po pięciu minutach poddaję się i zwracam całą zawartość wczorajszej kolacji Neptunowi. Chrzest bojowy już mam za sobą. Mój błędnik po kilkunastu godzinach przyzwyczaił się do nowych warunków i od tej pory mogę się w pełni rozkoszować urokami życia pod żaglami.

12 godzin wcześniej wyruszamy ze Świnki (port w Świnoujściu) w kierunku Bornholmu. Od tej chwili właściwie przez cały rejs jesteśmy na morzu sami. Szczerze mówiąc, mnie, mieszkankę zakorkowanej Warszawy, zadziwiają ta morska pustka i przestrzeń. Z Adamem (fotografem) rozlokowujemy się w kajucie dziobowej na Duchu Morza – Bavaria 38 Cruiser. Jesteśmy uprzywilejowani, bo to najwygodniejsze miejsce na tym jachcie. Przechodzimy szybkie szkolenie z postępowania w trudnych sytuacjach i obsługi naszego tymczasowego domu pod żaglami.

Na Duchu Morza jest mesa (pokój dzienny, kuchnia, jadalnia i centrum dowodzenia), trzy kajuty oraz łazienka (z toaletą, umywalką i prysznicem). W toalecie spłuczka działa jak ręczna pompka, wykorzystuje wodę morską, więc można jej używać właściwie bez ograniczeń.

Kapitanka Ola dzieli załogę na trzy dwuosobowe wachty, w każdej z nich jest jeden oficer odpowiedzialny za przebieg żeglugi w wyznaczonym czasie. Taki podział daje możliwość szybkiej wymiany doświadczeń i skutecznego przekazania niezbędnych podstaw rzemiosła początkującym żeglarzom, czyli mnie i Adamowi. Czterogodzinne wachty są nie tylko okazją do długich rozmów o życiu, ale także możliwością spróbowania swoich sił za sterem. Podczas rejsu nauczyłam się nie tylko podawać cumy, ale także prowadzić jacht, stawiać żagle i wiązać węzły – wszystko pod czujnym okiem Michała, pierwszego oficera.

Prognozy pogody nie są najlepsze, przechodzi front niżowy, wiatr się wzmaga, buja coraz mocniej. Niebo ciemnieje, przewalają się po nim czarne chmury, które od czasu do czasu rozświetlają błyskawice.

Płyniemy coraz szybciej

Wiatr dudni w uszach, żagle są maksymalnie napięte od jego naporu. Krystian, drugi oficer podgrzewa atmosferę: – Stan morza 4 w skali Beauforta, siła wiatru – 6, mamy szczęście, bo nigdy nie wiadomo, jak wieje pod chmurą.

Dla mnie i Adama, szczurów lądowych, to ogromne przeżycie. A przed nami jeszcze 8 godzin rejsu i kolejna burza! Nie mamy czasu jej ominąć, więc płyniemy prosto w środek. Dziób rozbija fale, bryzgi wody sięgają kokpitu. Cała załoga na komendę pani kapitan zakłada sztormiaki i kamizelki z szelkami zabezpieczającymi przed wypadnięciem za burtę. Robi się ciemno. Tłumaczę sobie, że te straszne przechyły to lekkie kołysanie na dobranoc. Przemek mi wyjaśnia, że wywrócić naszego Ducha Morza nie jest łatwo, bo ma on dwuipółtonowy balast, tzw. bulbkil, więc nawet gdyby coś takiego się przytrafiło, jacht i tak podniesie się jak wańka-wstańka. Acha, dobre sobie!

Nareszcie na wyspie, w porcie w Svaneke. Słońce prześwieca przez stalowe chmury wiszące nad naszymi głowami. Niskie domki pomalowane na czerwono, żółto i niebiesko tworzą niesamowity, spokojny klimat.

Co zobaczyć na Bornholmie

Idziemy na obowiązkowy punkt programu – wędzone ryby. Tutejszy przysmak to „Słońce nad Bornholmem”, czyli położony na kromce chleba śledź ze szczypiorkiem i startą rzodkiewką, a na nim – surowe żółtko. Danie warto przyprawić solą, pieprzem i rewelacyjną miejscową musztardą.

Zaglądamy też do huty szkła artystycznego. Kobiety siedzą przy gorącym piecu, dmuchają i nakładają kolejne kolorowe warstwy na wymyślnych kieliszkach i szklaneczkach. Układają szkło jak plastelinę – gdyby nie panujący tu żar, łatwo byłoby zapomnieć, że ma ono tak wysoką temperaturę. Obok na półkach kuszą nas gotowe wyroby. Kilkadziesiąt kroków dalej wchodzimy do wytwórni karmelków i mam wrażenie déjà vu. Kilku panów rozciąga szczypcami wielkie kolorowe wstęgi. Odcinają z jednej dwucentymetrowy kawałek i dają mi do spróbowania. Podejrzliwie patrzę, ale to nie szkło, to twarde cukierki!

Ruszamy na podbój wyspy. Gdy Bóg stworzył Skandynawię, została mu garść wszystkich pięknych rzeczy Północy. Wrzucił je do Bałtyku i tak powstał Bornholm – Brama Skandynawii. Wyspa posiada kształt rombu o postrzępionych bokach. Jej linia brzegowa ma 140 km długości. Na południu jest płaska z piaszczystymi plażami, na północy skalista z urwiskami i klifami. Zamieszkuje ją 43 tys. Duńczyków, ale trudno kogokolwiek tu spotkać. Domostwa wydają się opuszczone, choć są niezwykle zadbane, jakby za dotknięciem jakieś magicznej różdżki – każde jest dziełem sztuki.

Dania państwem najbardziej przyjaznym środowisku. Na którym miejscu Polska?

Opublikowano najnowsze wyniki rankingu Environmental Performance Index. W zestawieniu na rok 2020 za kraj najbardziej przyjazny dla środowiska uznano Danię. Kolejne miejsca na podium zajęły Luk...

Zanim tu dotarłam, nasłuchałam się opowieści o bornholmskim rowerowym raju. Wyobrażałam więc sobie tabuny cyklistów okupujących wyspę. Okazało się jednak, że nic bardziej mylnego! Tłumu turystów tu nie uświadczysz – Bornholm jest atrakcyjny dla wczasowiczów, żyje z nich, ale nie został im całkowicie podporządkowany. Mieszkańcy ustalili limit miejsc noclegowych w taki sposób, by przyjezdni nie zawładnęli wyspą. Skandynawia staje się jednak coraz popularniejsza. Co roku Bornholm odwiedza prawie 600 tys. turystów z całej Europy.

Bornholm: Perła Bałtyku

Jest lipiec, środek sezonu, a cisza i spokój są wręcz obezwładniające. Nie słychać nawet kosiarek, chociaż trawa wszędzie równo przystrzyżona. Jeżeli ktoś liczy na clubbing i burzliwe życie nocne, nieco się zawiedzie. Można tu jedynie zatracić się w przyrodzie i urokliwej architekturze.

Przemek powtarza jak mantrę: – Gdy byliśmy na Bornholmie w kwietniu, to dopiero był raj. Cisza, spokój, a teraz są tutaj po prostu tłumy. Rozglądam się niepewnie po porcie, ale widzę tylko niewielkie grupki uśmiechniętych ludzi. Najwyraźniej nikt się nigdzie nie spieszy...

Pogoda jest piękna i myślimy o wynajęciu rowerów, jednak ostatecznie, będąc pod presją czasu wybieramy komunikację publiczną. Kierowca autobusu uprzejmie nas informuje, że najbardziej się opłaca wykupienie całodniowego biletu grupowego dla pięciu osób (mimo że jest nas czwórka), bo tak zapłacimy mniej, niż gdybyśmy nabyli bilety indywidualnie. To miłe zaskoczenie – już widzę, jak w Warszawie motorniczy tramwaju grzecznie, doskonałą angielszczyzną udziela porad obcokrajowcom…

Ruszamy i od razu zaczynamy zachwycać się widokami, sprawiającymi wrażenie znajomych. Nadbałtycka przyroda, lasy iglaste, mieszane, łany zboża powodują, że czujemy się jak u siebie. Może tylko z tą drobną różnicą, że tu wszystkie elementy krajobrazu są jakby wyrównane pod linijkę, wykreślone cyrklem i precyzyjnie zaplanowane. Im dalej od portu, tym bardziej Bornholm wydaje się wyludniony. Mieszkańców jak na lekarstwo, na prawie pustych drogach znaki ostrzegają przed dzikimi zwierzętami przebiegającymi przez jezdnię – zderzenie z sarną jest podobno największym zagrożeniem motoryzacyjnym na wyspie.

Chociaż Gudhjem jest nazywane miasteczkiem turystycznym, przyjezdni nie rzucają się tu w oczy. Wszyscy przejmują bornholmski błogi, cichy nastrój, nikt nie puszcza głośno radia, nie trąbi i nie krzyczy... W młynie Gudhjem kupujemy produkowany na wyspie olej rzepakowy i musztardę ze znakiem Kulinarnego Dziedzictwa Europy – jest nim symbol charakterystycznego czepka kucharskiego ze sztućcami (znak ten powoli pojawia się również w Polsce). Przepełnieni spokojem przyrody wybieramy się na wycieczkę do największego na wyspie wodospadu Døndalen.

Wyspa natury

Decydujemy się wypożyczyć samochód do końca naszego pobytu. Z Gudhjem jedziemy w stronę Allinge. Tuż przy głównej drodze, w pobliżu tego dwutysięcznego miasteczka, odnajdujemy znaki runiczne oraz wyżłobienia na skałach. Pochodzą z epoki brązu i mają ponad 2,5 tys. lat. Madsebakke – bo tak mieszkańcy okolic nazywają to miejsce – było prawdopodobnie ośrodkiem kultu, a wyryte w skale znaki mogły powstawać podczas rytuałów religijnych. Przedstawiają one najczęściej okręty, symbole słońca.

Na noc wracamy na Ducha Morza. Ponieważ godzina jest późna, kolację przygotowujemy z prowiantu, który przypłynął z nami z Polski. Wspólne posiłki na jachcie to jeden ze stałych elementów wyprawy. Okazuje się, że o jedzenie warto się zatroszczyć zawczasu, bo Bornholmczycy bardzo wcześnie zamykają sklepy i bary (już ok. godz. 18.00!), dbając o komfort życia rodzinnego.

Punktualnie o 11.00 rano przyjeżdżamy (naszym wypożyczonym wcześniej autem) do Lille Gadegårdsvejen na pokaz ptaków drapieżnych. Na środek kręgu ustawionego z drewnianych ławek wychodzi mężczyzna z sokołem na ramieniu. Zdejmuje mu czapeczkę zasłaniającą całą głowę i wypuszcza. Ptak lata tuż nad naszymi głowami. Kolejne w powietrze wzbijają się, m.in. sowa i orzeł, który jest tak wielki, że ledwie manewruje między ludźmi i otaczającymi wybieg drzewami. Na koniec pojawia się sęp. Ptaszysko jest tak paskudne, że aż sympatyczne.

Po pokazie postanawiamy wybrać się na spacer wzdłuż wybrzeża w okolicy miasta Vang, gdzie strome, wysokie skały wchodzą do czystego, lazurowego niemal Bałtyku. Czułam się jak bym była nad Morzem Śródziemnym… Stąd wyruszamy do ruin zamku Hammershus, który góruje nad portową zatoczką Hammershavn na północy wyspy.
Zamek jest chyba jedynym zabytkiem na naszej trasie, o którym mogę śmiało powiedzieć, że przyciąga „tłumy” turystów. Razem z nami te XI–XII-wieczne, największe w Europie Północnej ruiny zwiedza z 50 osób! To jedno z najpiękniejszych miejsc do podziwiania zachodów słońca. Podobno gdy się dobrze wsłuchamy, usłyszymy syczenie i skwierczenie zanurzającej się w Bałtyku rozżarzonej do czerwoności gwiazdy. Niestety, tym razem nie zapowiadał się tak malowniczo – niebo pokrywały chmury. Zwiedziliśmy skalistą północ, teraz przyszła pora na piaszczyste wybrzeża południa. Po drodze mijamy stolicę Bornholmu – Rønne, którą zamieszkuje jedna trzecia mieszkańców wyspy. Zatrzymujemy się na obiad w restauracji na zabytkowym rynku. Nie bawimy tam długo, bo kusi nas szeroka, piękna plaża na południowym wybrzeżu.

Jak powstał Bornholm

Zanim jednak tam dotrzemy, wstępujemy na chwilę do interaktywnego Muzeum NaturBornholm. Dowiadujemy się tam, że wyspa powstała 1,7 mld lat temu wskutek zderzenia dwóch płyt kontynentalnych. Przewodniczka, Polka z pochodzenia, wyprowadza nas na zewnątrz i prosi, żebym podeszła do wyżłobienia w skale. Szybko wyjaśnia, o co chodzi: właśnie stanęłam na granicy geologicznej – zetknięciu się dwóch płyt, które dzieli 1,2 mld lat! Otrzymujemy też informację, że Bornholm zaprasza gości nie tylko w wakacje, gdy kuszą surfing, wędkarstwo, wspinaczka, nurkowanie czy rowery. Okazuje się, że w grudniu NaturBornholm oferuje ludziom zmęczonym miejskim zgiełkiem projekt „Cisza – ekskluzywne przeżycie!”. Przewodnik przyrody wyszukuje dla nich miejsca w lesie Almindingen, w których słychać tylko odgłosy natury. Tam odpoczywają. Natomiast w cieplejsze miesiące muzeum zaprasza na „Polowanie na skamieniałości”, których na wyspie jest mnóstwo.

Wzbogaceni o wiedzę na temat przyczyny zróżnicowania wyspy na część skalistą i piaszczystą, pędzimy na plażę. Rzeczywiście, było do czego się spieszyć. Miałki piasek (ziarna są tak drobne, że kiedyś używano ich w klepsydrach) ukazuje nam drugą stronę Bornholmu. Zostajemy tu do wieczora. Następnego dnia wracamy do domu, ale przed wyjazdem popłyniemy jeszcze na Christiansø.

Ze Svaneke musimy pokonać 10 mil morskich na archipelag skalistych wysp Ertholmene. Największą z nich, Christiansø, Bornholmczycy nazywają øen (wyspa), by odróżnić ją od „swojego” skrawka lądu. Morze jest spokojne, wieje lekki wiatr. Przemek uczy mnie podstaw nawigacji i manewrowania jachtem. Szybko docieramy do celu. Między dwoma skalistymi brzegami wyłania się kameralny port, tak mały, że cumuje się tu łodzie jedną do drugiej. Na wyspę dostajemy się, idąc po pokładach cudzych jachtów.
W XVII w. duński król Krystian V założył tu fort strzegący Bornholmu przed Szwedami. Po latach wyspa została zdemilitaryzowana, choć nadal pozostaje pod jurysdykcją Ministerstwa Obrony.

Christiansø ma 710 m długości, mostek łączy ją z mniejszą jeszcze (440 m) wyspą Fredriksø. W godzinę udaje się nam ją zwiedzić. Domostwa wyglądają, jakby miały ze 200 lat, wszyscy przestrzegają zakazu umieszczania na zewnątrz jakichkolwiek oznak cywilizacji, np. anten satelitarnych. Dowiadujemy się też, że na Christiansø nie ma źródeł słodkiej wody. Deszczówkę łapie się w kilku studniach ulokowanych w dawnych kamieniołomach.

Christiansø, nawet w porównaniu z wyludnionym Bornholmem, wydaje się miejscem naprawdę odosobnionym. Zimą jedynym łącznikiem ze światem jest łódź pocztowa, latem kursuje tu łódź z Gudhjem. Rzucamy jeszcze okiem na sąsiednie skaliste wysepki Fredriksø i niezamieszkaną Græsholmen, gdzie były grzebane ofiary dżumy z 1684 r., i obieramy kurs powrotny na Świnoujście. To jednak nie koniec naszej przygody. Przed nami jeszcze dwdzieścia godzin żeglugi pod falę, szum wiatru we włosach i charakterystyczny łopot grota, zachód słońca na pełnym morzu, a przede wszystkim nocne Polaków rozmowy. Teraz już wiem, że tu wrócę, nie tylko na Bornholm, ale także pod żagle...

Gdzie leży wyspa Bornholm

Wyspa Bornholm o powierzchni 588 km². Leży na Morzu Bałtyckim na wysokości polskiego Pomorza Zachodniego. To najdalej na wschód wysunięta duńska wyspa. Linia brzegowa Bornholmu wynosi 140 km, a najwyższy punkt Rytterknægten wznosi się na zaledwie 162 m n.p.m.

■ Religia: głównie protestantyzm
■ Język: duński, choć bez problemu porozumiemy się po angielsku
■ Waluta: korona duńska (DKK)

Jak dojechać na Bornholm

Niestety wciąż nie ma informacji o przywróceniu połączenia promowego z Kołobrzegu bezpośrednio na Bornholm.

Z Polski najłatwiej dostać się na wyspę promem z niemieckiego portu w Sassnitz (Wyspa Rugia) lub ze Świnoujścia z przesiadką w szwedzkim Ystad. Aktualne ceny biletów i rozkład promów można sprawdzić na stronie Visit-Bornholm.

Trasa Sassnitz–Rønne–Sassnitz jest obsługiwana przez duńskie promy Bornholmslinjen. Statki zabierają na pokład pieszych, rowery, motocykle oraz samochody.

Rejsy ze Świnoujścia obsługuje sieć Unity Line. Aktualne ceny biletów i rozkład promów można sprawdzić na stronie przewoźnika.

Z Warszawy do Kopenhagi lata LOT, SAS i WizzAir. Ze stolicy Danii do Rønne dolecimy liniami DAT (Danish Air Transport) i Norwegian Air. Lot trwa 35 min.

Czytaj więcej fascynujących artykułów:

TOP 20 podróży życia. Te miejsca musisz zobaczyć! [GALERIA]

Podpowiadamy, gdzie wyjechać i jak to zorganizować.

Kochasz podróże koleją po Europie? Sprawdź najnowsze trasy

Podróże koleją od kilku lat przeżywają swój renesans. Gdzie pojedziemy pociągiem? Paryż i Santiago De Compostela to tylko niektóre kierunki.

Zrównoważona turystyka dla początkujących. Gdzie i jak podróżować świadomie?

Turystyka zrównoważona to coś więcej, niż dbanie o ekologię w podróży. O czym jeszcze należy pamiętać?