Zwierzęta Afryki. Jaki gatunki można spotkać na tym kontynencie?

W tym artykule:

1. Słoń afrykański
2. Nosorożec biały
3. Hipopotam nilowy
4. Bawół afrykański
5. Lew afrykański
6. Pawian

Różnorodność - to słowo chyba najlepiej opisuje afrykańską faunę. O ile zwierzęta Antarktydy (z pominięciem bezkręgowców) ograniczają się do kilkudziesięciu gatunków ptaków i kilku gatunków ssaków lądowo-wodnych i wodnych, to zwierzęta Afryki mają znacznie bogatszą reprezentację. Opisanie wszystkich w jednej publikacji jest niemożliwe, dlatego poniżej skupiamy się na najciekawszych gatunkach, stanowiących wizytówkę tego niezwykłego miejsca.

Słoń afrykański

Zaczynamy od największego ze wszystkich współcześnie żyjących ssaków lądowych. Słoń afrykański to niekwestionowany król Czarnego Lądu i zarazem - żywa wizytówka tego miejsca. Największe osobniki osiągają wysokość w kłębie dochodzącą do 4 metrów. Długość ciała słonia afrykańskiego to aż 7 metrów. Same ciosy (błędnie nazywane kłami) mogą mierzyć 2,5 metra. Dorosłe samce ważą średnio 5,5 tony.

Przodkowie słonia afrykańskiego byli dostosowani do życia w zimnym klimacie. Współcześnie, wielki ssak upodobał sobie ciepłe tereny środkowej i południowej Afryki. Stada słoni przemierzają rozległe łąki, sawannę i busz. Najlepiej czują się na trawiastych równinach, gdzie nie brakuje im pożywienia i wody.

Dieta słonia afrykańskiego składa się wyłącznie z roślin. Zależnie od zajmowanego terenu, może żywić się ziołami, liśćmi drzew i krzewów lub roślinami wodnymi. Dorosły osobnik spożywa nawet 200 kg materiału roślinnego dziennie! Jeżeli na terytorium stada występują wyłącznie wysokie drzewa, słonie przewracają je ciosami, by łatwiej zdobywać pokarm.

Cechą szczególną tego ssaka są wielkie uszy. Spełniają one niezwykle istotną funkcję - znaczna powierzchnia sprawia, że działają jak wachlarz i w ten sposób uczestniczą w procesie termoregulacji. Zwierzęta Arktyki wykształciły mechanizmy, które skutecznie chronią je przed zimnem, natomiast zwierzęta Afryki musiały nauczyć się skutecznie schładzać organizm.

Nosorożec biały

Nosorożec biały, czyli kolejny charakterystyczny przedstawiciel afrykańskiego zwierzyńca, jest trzecim największym (po słoniu afrykańskim i słoniu indyjskim) zwierzęciem lądowym świata. Istnieją dwa podgatunki tego zwierzęcia - nosorożec biały północny (krytycznie zagrożony wyginięciem, w przeszłości zamieszkujący obszar na południe od Sahary) i nosorożec biały południowy (najliczniej występujący w RPA i w mniejszych grupach w Zimbabwe, Botswanie i Suazi).

Dorosły osobnik osiąga ok. 180 cm w kłębie, 400 cm długości i może ważyć nawet 3,6 tony. Na pysku nosorożca białego widoczne są dwa rogi, uformowane nie z tkanki kostnej a z keratyny. Wbrew nazewnictwu (które najprawdopodobniej stanowi wynik błędnego tłumaczenia), nosorożce białe są ubarwione w odcieniach szarości, choć zdarzają się też osobniki żółto-brązowe.

Pożywieniem nosorożca jest trawa. Zwierzę całymi dniami wypasa się na trawiastych łąkach. Każdego dnia uzupełnia też zapas wody w organizmie, ale jeżeli zachodzi taka konieczność, przetrwa z dala od wodopoju przez 4 dni.

Hipopotam nilowy

Kolejnym ciekawym gatunkiem, charakterystycznym dla kontynentu afrykańskiego, jest hipopotam nilowy. Dorosłe osobniki mogą osiągać 165 cm wysokości i 520 cm długości, a waga starszych osobników (samce hipopotama nilowego zwiększają masę ciała przez całe życie) dochodzi do 3600 kg.

Za dnia, naturalnym środowiskiem hipopotamów jest woda. Nocą, wielcy roślinożercy wychodzą na ląd, gdzie odżywiają się trawą. Tłuste cielsko tego zwierzęcia sugeruje, że jest ono niezdarne i powolne. To pozory. W rzeczywistości, hipopotamy nilowe są szybkie, zwinne i niezwykle silne. Potrafią skutecznie odeprzeć atak nawet największych drapieżników, a walka często kończy się śmiercią myśliwego.

Nie tylko siła czyni te zwierzęta niebezpiecznymi. Hipopotam jest niezwykle agresywny. Walki samców są w zasadzie normą. Dorosłe hipopotamy bez wahania atakują też każde potencjalne zagrożenie. Przypadki ataków na łodzie nie należą do rzadkości. Dochodzi do nich nawet w sytuacji, gdy zwierzę nie zostanie sprowokowane.

Bawół afrykański

Bawół afrykański jest dużym i silnym przedstawicielem parzystokopytnych. Te walory mogłyby uczynić go doskonałym zwierzęciem gospodarczym, jednak potężny rogacz nigdy nie został udomowiony. Wynika to z jego nieprzewidywalności - bawoły afrykańskie bywają wyjątkowo agresywne, a rozjuszonego osobnika nie sposób zatrzymać. Każdego roku, na ich potężnych rogach ginie ponad 200 osób.

Populacje bawołów afrykańskich żyją w krajach takich jak Zimbabwe, Sudan, Zambia, Botswana, Mozambik, Tanzania, Kenia Namibia i RPA, a ich terytorium rozciąga się od rozległej sawanny, aż po wilgotne lasy tropikalne. Na tle innych krętorogich, wyróżniają się dość smukłym ciałem i stosunkowo krótkimi, za to silnie zbudowanymi nogami. Charakterystyczne jest też poroże, które u dorosłych przedstawicieli gatunku łączy się u podstawy, tworząc coś w rodzaju kostnej tarczy, chroniącej łeb.

Bawół afrykański osiąga wysokość w kłębie do 170 cm. dorosły osobnik może ważyć ponad 900 kg. Podstawą ich diety jest trawa, ale w jadłospisie tych zwierząt znajdują się też części drzew i krzewy.

Lew afrykański

Czas na króla wszystkich zwierząt. Lew afrykański zawdzięcza ten przydomek przede wszystkim obfitej, majestatycznie wyglądającej grzywie (występującej wyłącznie u samców). Naukowcy są zdania, że zwierzęta wykorzystują ją do wysyłania sygnałów w obrębie stada (lwy afrykańskie to jedyne koty, które żyją w zwartych grupach), choć z całą pewnością stanowi też ochronę przed zranieniem.

Dorosły samiec może osiągać 120 cm wysokości w kłębie, 250 cm długości, a jego waga może dochodzić nawet do 280 kg. Te wielkie koty muszą spożywać od 5 do 7 kg mięsa dziennie. Za dostarczanie pożywienia stadu odpowiadają przede wszystkim samice. Lwy polują w grupach, zwykle pod osłoną nocy. Ich łupem padają przede wszystkim ssaki kopytne - zebry i antylopy gnu. Zdarzają się też przypadki polowania na bawoły afrykańskie, guźce, a nawet na zwierzęta hodowlane.

Pawian

W miejscach występowania, pawiany uważane są za szkodniki, które niszczą pola uprawne. Z tego względu, współczesna populacja tego zwierzęcia jest znacząco mniejsza niż pierwotna. Te naczelne dzielą się na 5 gatunków (pawian anubis, masajski, płaszczowy, senegalski i czakma), przy czym warto zaznaczyć, że niektórzy naukowcy kwalifikują je jako podgatunki. Wszystkie one występują w Afryce, głównie na południe od Sahary.

Pod względem wyglądu, trudno pomylić to zwierzę z jakimkolwiek innym. Pawiany charakteryzują się wydłużonym pyskiem, blisko osadzonymi oczyma i pośladkami niepokrytymi futrem, o fioletowo-brązowym kolorze. Są to zwierzęta wszystkożerne. Ich dieta składa się przede wszystkim z owoców, korzeni, kory i trawy, ale nie gardzą też mięsem gryzoni. Zdarza się, że pawiany polują na większe ssaki - antylopy i owce.