Wstęgor królewski to tajemnicza ryba. Na jej temat powstało wiele mitów, w tym ten o „królu śledziowym”
Wstęgor królewski jest jedną z najdłuższych ryb świata. Na temat tego niezwykłego gatunku powstało wiele mitów. Jednej z takich fantastycznych opowieści zawdzięcza swoją dawną nazwę, która brzmi „król śledziowy”. Jak wygląda wstęgor królewski? Gdzie występuje? Czym się żywi? Na każde z tych pytań odpowiadamy poniżej.
Spis treści:
- Jak wygląda wstęgor królewski?
- Gdzie występuje wstęgor królewski?
- Tryb życia wstęgora królewskiego
- Czym żywi się wstęgor królewski?
- Obrona przed drapieżnikami
- Wstęgor królewski w wierzeniach ludowych
W morskiej toni kryje się wiele niezwykłych zwierząt. Do takich z całą pewnością należy wstęgor królewski. Ryba o „wężowym ciele” przez wieki działała na wyobraźnię żeglarzy. Nic więc dziwnego, że stała się pierwowzorem potworów, które wiele wieków temu pojawiały się w morskich opowieściach z całego świata.
Jak wygląda wstęgor królewski?
Wstęgor królewski (Regalecus glesne) ma długie, bocznie spłaszczone ciało. Przypomina nieco długą, szeroką wstęgę. Właśnie stąd wziął się pierwszy człon jego nazwy. Przydomek „królewski” zawdzięcza natomiast charakterystycznej płetwie grzbietowej.
Ta ciągnie się od łba do ogona i ma rekordową liczbę promieni – od 414 do 449. Początkowe kości promieniowe są dłuższe od pozostałych i mają grubsze zakończenia. Tworzą strukturę przypominającą koronę i właśnie od nich pochodzi określenie „królewski”.
Płetwa grzbietowa pełni funkcję steru i napędu. Płetwy brzuszne są mocno zredukowane, a płetwa odbytowa i ogonowa nie występują u tego gatunku.
Jak duży jest wstęgor królewski?
Wstęgor królewski jest jedną z najdłuższych znanych ryb kostnoszkieletowych. Istnieje przynajmniej jedno doniesienie o okazie mierzącym aż 17 metrów, przy czym najdłuższy potwierdzony osobnik mierzył 11 metrów! Przeciętna długość tych ryb wynosi osiem metrów.
Nie ustalono średniej masy ciała przedstawicieli tego gatunku. Najcięższy potwierdzony osobnik ważył 272 kilogramy.
Gdzie występuje wstęgor królewski?
Wstęgor królewski jest gatunkiem kosmopolitycznym. Występuje w wodach wszystkich oceanów i w wielu morzach świata. Jego obecności nie stwierdzono wyłącznie w najzimniejszych strefach podbiegunowych.
Środowisko życia wstęgora królewskiego
Te niezwykłe ryby żyją w otwartej toni morskiej, na głębokościach od 20 do 1000 metrów poniżej poziomu morza. Niektóre osobniki okazjonalnie pojawiają się przy powierzchni. Zdarza się też, że martwe wstęgory królewskie są widywane na plażach.
Najprawdopodobniej ma to związek ze zwyczajami tych ryb. Naukowcy uważają, że stare lub chore wstęgory mogą wypływać na powierzchnię.
Tryb życia wstęgora królewskiego
Ze względu na środowisko, w którym żyje, gatunek ten nie został szczegółowo zbadany. Niewiele wiadomo na temat jego zwyczajów i trybu życia. Większość informacji dostarczyły osobniki trzymane w niewoli.
Wstęgory królewskie poruszają się za pomocą falistych ruchów ciała. Co ciekawe, ryby te równie często, co w poziomie, pływają w pionie. Naukowcy nie stwierdzili u tego gatunku zachowań stadnych.
Czym żywi się wstęgor królewski?
Wstęgor królewski ma mały otwór gębowy, w którym nie występują zęby. Jest drapieżnikiem polującym na drobną zdobycz. Żywi się małymi kałamarnicami, narybkiem i bezkręgowcami. Ofiary wabi dwoma zlokalizowanymi na łbie fotoforami.
Obrona przed drapieżnikami
W konfrontacji z większymi drapieżnikami, wstęgor królewski jest właściwie bezbronny. Nie ma ostrych zębów ani silnych szczęk. Może ratować się wyłącznie ucieczką, ale ma jeden atut. Tak jak niektóre jaszczurki, potrafi odrzucać część ogona. To zwiększa jego szanse. Odrzucona część ciała nie odrasta do pierwotnych rozmiarów, ale ryba może wykonać taki manewr kilka razy w życiu.
Wstęgor królewski w wierzeniach ludowych
Dawniej wszystko, co nieznane było postrzegane jako tajemnicze i mistyczne. Widok przypadkiem odłowionego lub wyrzuconego na plażę wstęgora królewskiego szokuje i wzbudza sensację nawet w dzisiejszych czasach, gdy znane są niezliczone gatunki „potworów” morskich głębin. Wystarczy wyobrazić sobie, jakie wrażenie ta ryba musiała robić zabobonnych czasach.
Wstęgor królewski w opowieściach wikingów
O istnieniu wstęgora królewskiego wiedzieli już wikingowie. Nazywali go „królem śledziowym”. W wierzeniach skandynawskich rybaków, ogromna ryba przewodziła ławicom śledzi. O królu należało wypowiadać się z szacunkiem. Najmniejsza obraza jego majestatu miała sprawić, że wraz z ławicami opuści łowiska.
Wstęgor królewski jako pierwowzór węża morskiego
W dawnych czasach o wielkich wężach morskich donosili rybacy z całego świata. Opisywali wielkie bestie o podłużnym ciele, które atakowały łodzie, statki i ludzi przebywających na ich pokładzie. W niektórych doniesieniach węże morskie miały wychodzić na ląd i pożerać zwierzęta gospodarskie. Nie można potwierdzić tego ze stuprocentową pewnością, ale jest prawdopodobne, że pierwowzorem tych bestii był właśnie wstęgor królewski.
Wstęgory królewskie w japońskim folklorze
Te niezwykłe ryby mają swoje miejsce także w japońskim folklorze. W dawnych czasach, duże okazy były uznawane za wysłanników boga mórz. Ich obecność blisko powierzchni wody traktowano jako zły omen – wielkie ryby miały zwiastować trzęsienie ziemi.
W tym miejscu wypada zaznaczyć, że w tej legendzie może kryć się ziarnko prawdy. Ryby głębinowe są bardziej wrażliwe na ruchy płyt tektonicznych niż gatunki żyjące bliżej powierzchni. Naukowcy są zdania, że wszelkie anomalie w ich zachowaniu rzeczywiście mogą wskazywać na zbliżający się kataklizm.
Nasz autor
Artur Białek
Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.