Wśród ssaków samce wcale nie są większe od samic. Przełomowe badania

W tym artykule:

1. Ponad 400 gatunków ssaków – szeroki obraz
2. Kto jest większy, a kto mniejszy?
3. Uprzedzenia sięgające początków współczesnej nauki

Ta narracja sięga czasów XIX wieku i początków powstania współczesnej nauki. Samce ssaków są większe od samic – to twierdzenie uznawano za pewnik. Teraz jednak grupa amerykańskich naukowców postanowiła ten pogląd zweryfikować.

Ponad 400 gatunków ssaków – szeroki obraz

Wynik analiz opublikowano właśnie na łamach czasopisma naukowego „Nature Communications”. Główną autorką artykułu jest dr Kaia Tombak, która znalazła się w prestiżowym gronie stypendystów Young Explorers National Geographic.

Eksperci z Hunter College of the City University of New York i Princeton University w USA porównali masy ciała samców i samic 429 gatunków występujących na wolności. I co się okazało? W większości przypadków samce nie są wcale większe od samic, a u wielu gatunków przedstawiciele obu płci są zbliżonej wielkości.

Kto jest większy, a kto mniejszy?

Przykłady? Samce i samice lemurów, koni, zebr i tenreków („jeże” zamieszkujące Madagaskar), zwierząt z rodziny złotokretowatych są zwykle podobnych rozmiarów. W przypadku największych na świecie ptaków, wymarłych już moa olbrzymich, samice były zdecydowanie większe niż samce.

Mniej liczna część gatunków wykazała duże różnice w wielkości ciała między płciami. Tak jest w przypadku mirungi z rodziny fokowatych, gdzie samce są trzy razy większe od samic. Z kolei wśród przedstawicieli jednego z gatunków nietoperzy samice są 1,4 razy większe od samców.

Z wykresu opublikowanego przez naukowców wynika, że wśród 45 proc. badanych gatunków samce były większe od samic, u 16 proc. to samice były większe, a w przypadku 39 proc. wielkość obu płci była zbliżona. Oznacza to, że u większości przebadanych gatunków samce wcale nie są większe.
Badacze zastrzegają, że nie przeanalizowali wszystkich gatunków ssaków. Wskazują jednak na pewien trend. Widzą jednocześnie potrzebę prowadzenia dalszych analiz w tym zakresie.

Uprzedzenia sięgające początków współczesnej nauki

Skąd zatem wziął się pogląd o większych samcach? „(Karol – przyp. red.) Darwin traktował to jako powszechną wiedzę, podobnie jak wielu późniejszych biologów ewolucyjnych badających dobór płciowy” – zauważają autorzy publikacji.

Wydaje się, że kluczowym w kształtowaniu tego poglądu było przeświadczenie o dymorfizmie płciowym, czyli zróżnicowaniu samca i samicy tego samego gatunku między innymi pod względem budowy czy właśnie wielkości.

Ile wiesz o największych zwierzętach na świecie? Sprawdź, które gatunki biją rekordy

Przy olbrzymach królestwa dzikiej fauny, człowiek może poczuć się jak nic nieznacząca kruszyna. Największe zwierzęta na świecie potrafią wprawić w osłupienie, ale podziwiane w swoim nat...

Zdaniem badaczy wcześniej przeoczono prace sugerujące inny pogląd. Przyczyną narracji o „większym samcu” mogą być uprzedzenia do badań nad kluczowymi gatunkami z większymi samicami. Skupiano się też na gatunkach konkurujących o partnerki – ssakach naczelnych i fokach.

Również większe samce lwów i pawianów angażują się w fizyczną rywalizację między sobą o partnerki. Jednak w przypadku gryzoni i nietoperzy, które stanowią znacznie większą część gatunków ssaków, różnica wielkości ciała między płciami nie występuje albo to samice są większe.

Wcześniejsze badania wykazywały, że samce i samice tej samej wielkości są w świecie zwierząt zaskakująco powszechne, mimo to ogólnie przyjęta narracja była taka, że samce są większe niż samice u większości ssaków.

Źródło: Nature Communications.

Nasz ekspert

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.