Odorek zieleniak to pospolity pluskwiak. Lepiej nie brać go do rąk

Spis treści:

1. Jak wygląda odorek zieleniak?
2. Gdzie żyje odorek zieleniak?
3. Zapach odorka zieleniaka
4. Czym żywi się odorek zieleniak?
5. Zachowania odorka zieleniaka

Już sama nazwa niektórych zwierząt wskazuje na ich cechy szczególne. Rekin wielkogębowy wyróżnia się nieproporcjonalnie dużym otworem gębowym. Ostronos rudy ma szpiczasty pysk i rudawe futro. Pampasowiec grzywiasty zwraca na siebie uwagę nastroszoną sierścią, porastającą jego kark. Skąd wzięła się nazwa odorka zieleniaka? Jak nietrudno się domyślić, zawdzięcza ją umiejętności wydzielania wyjątkowo nieprzyjemnego zapachu.

Jak wygląda odorek zieleniak?

Odorek zieleniak, czyli Palomena prasina, to gatunek pluskwiaka zaliczany do tarczówkowatych. Na przynależność do tej rodziny wskazuje charakterystyczny, przypominający tarczę kształt ciała. Ten niewielki, bo osiągający od 12 do 15 mm długości owad ma zieloną, oliwkowozieloną lub trawiastozieloną barwę. Należy jednak podkreślić, że ubarwienie odorka jest zmienne. Wraz z nastaniem jesieni, nabiera brązowawego lub czerwonawego odcienia.

Bez względu na porę roku, w okolicach odwłoka widoczny jest ciemnobrązowy, niemal czarny fragment. To część skrzydeł odorka. Tak jak wszystkie pluskwiaki, przedstawiciele tego gatunku mają półpokrywy.

Odorek niezwykle skutecznie kamufluje się wśród roślinności. Kształt jego ciała przypomina blaszkę liścia, co w połączeniu z zielonym ubarwieniem sprawia, że naprawdę niełatwo go wypatrzyć. Z kolei barwy jesienne skutecznie kamuflują go wśród opadłych liści, dzięki czemu owad w spokoju może doczekać okresu zimowania (zimuje wyłącznie postać dorosła).

Gdzie żyje odorek zieleniak?

Odorek zieleniak jest gatunkiem powszechnym w całej Europie. W Polsce występuje na terenie całego kraju. Preferuje przede wszystkim lasy (liściaste i mieszane), obrzeża lasów i brzegi zbiorników wodnych. Należy jednak wspomnieć, że gatunek ten nie zawęża swojego środowiska wyłącznie do położonych z dala od miast obszarów zielonych. Można go spotkać także w parkach, na skwerach, w przydomowych ogrodach i wszędzie tam, gdzie występuje roślinność.

Odorek zieleniak w domu

Nie stroni też od balkonów i tarasów, a stamtąd, przez otwarte okno, łatwo przedostaje się do pomieszczeń. Zresztą, gości też w domach i mieszkaniach bez takich udogodnień, a to dla tego, że odorek zieleniak jest sprawnym lotnikiem.

Zapach odorka zieleniaka

Gdy zauważy się obecność nieproszonego gościa, lepiej nie brać go do rąk. Nie dlatego, że odorek może użądlić lub ugryźć. Jest całkowicie nieszkodliwy dla człowieka. Należy jednak podkreślić, że nie jest całkowicie bezbronny. W sytuacji zagrożenia owad wydziela wyjątkowo nieprzyjemny zapach. Woń jest na tyle intensywna, że u niektórych osób może wywołać objawy alergii.

Owad wykształcił gruczoły zapachowe, które są zlokalizowane na jego śródpiersiu. Przykra woń nie jest uwalniana przez cały czas. To mechanizm obronny, z którego zwierzę korzysta wyłącznie wtedy, gdy czuje się zaniepokojone.

Czym żywi się odorek zieleniak?

Odorek zieleniak jest roślinożercą. Żywi się przede wszystkim sokami roślin. Gustuje szczególnie w pędach i owocach. Z ochotą dobiera się do jarzębiny i owoców leśnych – malin, jagód, jeżyn i poziomek. Często pojawia się w uprawach, gdzie może wyrządzić poważne szkody.

Owoce, którymi „poczęstował się” odorek zieleniak, nie nadają się już do spożycia. W trakcie wysysania soku owad wydziela ślinę, która zmienia ich smak na wyjątkowo nieprzyjemny. Można to wyczuć już po pierwszym kęsie, po którym od razu traci się ochotę na dalszą konsumpcję.

Zachowania odorka zieleniaka

Opisywany gatunek wykształcił ciekawy mechanizm komunikacji. „Językiem” tych owadów są wibracje. Jeden odorek odnóżami wprawia w drgania blaszkę liścia, a drugi odbiera komunikat za pomocą przystosowanych do tego receptorów. Wibracjami posługują się zarówno samce, jak i samice. Wysyłane komunikaty służą nie tylko wabieniu płci przeciwnej i zalotom. Niektóre mają charakter ostrzegawczy.

Odorki zieleniaki przystępują do rozrodu wiosną. Samica składa jaja w dużych grupach, zawsze na spodzie liści. W ten sposób chroni je przed drapieżnikami. Są dość charakterystyczne. Przyglądając się jajeczkom od góry, można na nich dostrzec dwa przeciwstawne punkciki, mające czerwony kolor. Czasami także widoczny jest ząbkowaty kształt z czarną kreską pośrodku. Owe czerwone punkty to oczy larwy, która szykuje się do wylęgu. Z kolei „ząbek” przecięty czarną linią jest narządem, przy pomocy którego owad może przeciąć powłokę.

Po wylęgu, młode osobniki odbierają bodźce chemiczne, dzięki którym żerują wspólnie. Postać dojrzałą przyjmują po przejściu pięciu wylinek (pod koniec lata).

Nasz autor

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.