Jak zwierzęta przygotowują się do zimy? Najważniejsze informacje i ciekawostki

W tym artykule:

1. Jak zwierzęta przygotowują się do zimy?
2. Gromadzenie zapasów
3. Sen zimowy
4. Hibernacja
5. Diapauza
6. Zmiana diety
7. Zmiana futra
8. Emigracja
9. Zwierzęta zimą - ciekawostki

Jak zwierzęta przygotowują się do zimy?

W przygotowaniach do zimy, zwierzęta leśne przypominają nieco człowieka. Gdy za oknem zaczyna panoszyć się chłód, z zakamarków szafy wyciągamy ciepłą odzież. Zwierzęta też potrafią zmieniać swoją szatę z letniej na zimową.

Zapewne wiele osób pamięta jeszcze babcine opowieści o gromadzeniu zapasów na zimę. Kiedyś, było to po prostu konieczne, zwłaszcza w przypadku mieszkańców wsi, które nie były zbyt dobrze skomunikowane z miastami. Zwierzaki też potrafią zapełnić swoje spiżarnie ulubionymi smakołykami.

Niektórzy z nas, zimę spędzają w tropikach. Także niektóre zwierzęta wybierają cieplejszy klimat i pokonując ogromne dystanse, by zimą móc wygrzewać się w promieniach palącego słońca.

Dla wielu osób, zima jest czasem znacznego ograniczenia aktywności. Stajemy się apatyczni i najchętniej całe dnie spędzalibyśmy otuleni ciepłym kocem. Nie możemy pozwolić sobie na taki luksus, ale zwierzęta - tak. Niektóre gatunki zasypiają wczesną jesienią i budzą się dopiero na wiosnę.

Jak widać, dzika fauna wypracowała skuteczne strategie radzenia sobie z zimowymi warunkami. Zapraszamy do zapoznania się z najciekawszymi.

Gromadzenie zapasów

Jak zwierzęta przygotowują się do zimy? Niektóre zwierzęta pozostają aktywne w okresie zimowym. Oznacza to, że muszą utrzymywać stałą temperaturę ciała, a to wiąże się ze znacznym wydatkiem energetycznym. Właśnie z tego względu muszą zapewnić sobie łatwy dostęp do pożywienia. Rzecz w tym, że zimą występuje deficyt pokarmu. Aby zapobiec głodowi i śmierci, niektóre gatunki gromadzą zapasy we wcześniej przygotowanych spiżarniach. Do takich zwierząt należą m.in. wiewiórki, które jeszcze przed nastaniem mrozów zaczynają składować żołędzie i orzechy. W ten sposób zapewniają sobie stały dostęp do pokarmu.

Sen zimowy

Inną strategią przetrwania zimy jest zapadanie w sen zimowy. Korzystają z niej niektóre ssaki (m.in. niedźwiedzie brunatne i borsuki), gady i płazy i większość bezkręgowców.

Zanim zwierzęta zasną na zimę, muszą zgromadzić odpowiednio duże rezerwy energetyczne w postaci tkanki tłuszczowej. Z tego względu, zanim nastanie chłodna pora żerują niezwykle intensywnie. Konieczne jest też znalezienie odpowiedniego schronienia.

Gdy zwierzęta zasypiają na zimę, ich organizm wyraźnie "zwalnia obroty". Temperatura ciała ulega obniżeniu względem wartości właściwej, oddech ulega spłyceniu, a akcja serca - spowolnieniu. Głębokość snu zależy od gatunku. Niektóre zwierzaki nie budzą się przez długi czas, inne przerywają "drzemkę" dość często, choćby po to by załatwić potrzeby fizjologiczne.

Hibernacja

Inną formą snu zimowego jest hibernacja. W tym przypadku, należy już mówić o poważnych zmianach fizjologicznych w obszarze funkcjonowania organizmu. Spowolnienie metabolizmu jest znaczące, podobnie jak pracy serca i oddechu, a temperatura ciała niektórych gatunków spada nawet do 2 stopni Celsjusza.

Zwierzęta hibernujące wybudzają się tylko sporadycznie, najczęściej po to, by uzupełnić zapas wody w ustroju lub zmienić schronienie. Wynika to z faktu, że przebudzenie ze stanu hibernacji wiąże się z ogromnym wydatkiem energetycznym. Zwierzęta hibernujące to m.in. gady, płazy, nietoperze, świstaki, popielice i chomiki europejskie.

Diapauza

Specyficznym rodzajem letargu jest diapauza. W tym stanie dochodzi do całkowitego zahamowania rozwoju i wzrostu organizmu. Taka strategia zimowania dotyczy przede wszystkim bezkręgowców, najczęściej owadów.

Biolodzy potwierdzają: szóste masowe wymieranie na Ziemi jest faktem

Dlaczego masowe wymieranie było przemilczane? Autorzy najnowszych badań uzupełnili brakujące statystyki.

Zmiana diety

Zwierzęta pozostające aktywne zimą, które nie gromadzą zapasów, są zmuszone do zmiany jadłospisu na bardziej przystępny. Gatunki mięsożerne zaczynają gustować w padlinie, którą łatwo znajdują w okresie zimowym. Niektóre zwierzęta, które wiosną i latem żywią się owadami, zaczynają zjadać nasiona. Dotyczy to przede wszystkim ptaków, m.in. mazurków i dzięciołów.

Zmiana futra

Skuteczną strategią przetrwania zimy jest też zmiana naturalnej szaty z letniej na zimową. Nie chodzi tu wyłącznie o ochronę przed mrozem, ale także o skuteczniejszy kamuflaż w warunkach zimowych. To sprawia, że gatunki roślinożerne są w mniejszym stopniu narażone na atak ze strony aktywnych drapieżników.

Zwierzęta w Tatrach. Sprawdź, jakie gatunki można tam spotkać?

Zwierzęta w Tatrach znacząco różnią się od tych, które możemy spotkać na nizinach. Oczywiście, w niższych piętrach górskich występują gatunki typowe dla pozostałych krain geograficz...

Emigracja

Gdy nastaje zima, wiele ptaków (m.in. bocian biały, bocian czarny, jaskółka i słowik) woli poszukać cieplejszego miejsca, które zapewnia łagodniejszy klimat i obfituje w pokarm. Podobnie jak sen zimowy, emigracja wymaga długich przygotowań. Kilkutygodniowy lot wymaga zgromadzenia znacznych zapasów energetycznych, więc zanim ptaki wzbiją się do lotu, najpierw muszą intensywnie żerować.

Zwierzęta zimą - ciekawostki

• Zanim świstaki zapadną w sen zimowy, dokładnie zakrywają wejście do nory korzeniami i trawą.
• W trakcie snu zimowego, niedźwiedź brunatny traci nawet 1/3 masy ciała.
• Wbrew obiegowej opinii, niedźwiedzie nie zapadają w głęboki sen. Wynika to z faktu, że właśnie na zimę przypada okres rozrodu tych zwierząt.
• Jeż spędza zimę, śpiąc w stertach opadłych liści.
• Największymi zimowymi śpiochami okazują się niewielkie gryzonie. Popielice i smużki zapadają w stan odrętwienia już w październiku i pozostają w nim do maja.
• Jenoty nie śpią zbyt długo. Te drapieżne ssaki zapadają w sen zimowy w grudniu i budzą się już w lutym.
• Podczas zimowej emigracji, ptaki pokonują średnio od 2000 do 4000 km.
• W stan zimowego letargu zapadają też niektóre bezkręgowce. Dotyczy to przede wszystkim owadów w stadium rozwojowym jaja, larwy lub poczwarki - w okresie zimowym dochodzi do zahamowania ich rozwoju.

Nasz ekspert

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.