Jak polują żarłacze białe? Zmieniają kolor, by zmylić ofiarę

W tym artykule:

1. Dlaczego żarłacze białe są tak sprawnymi drapieżcami?
2. Nowe spojrzenie na żarłacze białe
3. Czy żarłacze białe opalają się na słońcu? Być może

Jako największe drapieżne ryby na Ziemi żarłacze białe robią wrażenie samym tym, że są uzbrojone w 300 ostrych zębów i ważą ponad dwie tony. Najnowsze badania jeszcze bardziej intrygują. Wyniki sugerują, że rekiny potrafią zmieniać kolor. Być może jest to element kamuflażu, który ma pomóc zbliżyć się do zdobyczy.

Dlaczego żarłacze białe są tak sprawnymi drapieżcami?

Eksperyment przeprowadzano w Afryce Południowej. Naukowcy ciągnęli przynętę z fok za łodzią, aby zwabić kilka rekinów do wyskoczenia z wody w pobliżu specjalnie zaprojektowanej kolorowej tablicy z białymi, szarymi i czarnymi panelami. Za każdym razem, gdy rekiny się pojawiały, zespół je fotografował. Eksperyment był powtarzany przez cały dzień.

Jeden z rekinów był łatwo rozpoznawalny z powodu ropnia na szczęce. O różnych porach dnia wydawał się zarówno ciemnoszary, jak i znacznie jaśniejszy. Naukowcy zweryfikowali to za pomocą oprogramowania komputerowego, korygując zmienne, takie jak pogoda, naświetlenie i ustawienia kamery. Następnie w humanitarny sposób pozyskali mały kawałek tkanki rekina. W warunkach laboratoryjnych sprawdzono, jak tkanka reaguje na hormony naturalnie występujące u żarłaczy.

Dzięki kamerze poklatkowej i mikroskopowi konfokalnym zaobserwowano, jak komórki skóry zawierające pigment kurczą się i jaśnieją po obalaniu adrenaliną. Z kolei inny hormon znany jako MSH lub hormon stymulujący melanocyty powodował rozproszenie tych samych komórek, przez co skóra ciemniała.

– Chcieliśmy oszukać komórki rekina, aby zachowywały się, jakby otrzymywały bodziec emocjonalny [widzenie potencjalnej ofiary] lub słońce. Tak sprawdziliśmy, czy możemy wpływać na to, czy są jaśniejsze lub ciemniejsze – mówi Gibbs Kuguru, znawca rekinów z Wageningen University and Research w Holandii. Naukowiec jest również laureatem nagrody National Geographic Wayfinder 2022. – Zrobiliśmy test i to nie tylko zadziałało. To był ogromny sukces – dodaje.

Ataki rekinów w Egipcie i na Florydzie. Czy te drapieżniki rzeczywiście są tak niebezpieczne?

Nad Morzem Czerwonym dwie kobiety zginęły w wyniku ataku rekinów. Na Florydzie 17-latka ledwo uszła z życiem i jest ciężko ranna. Do konfrontacji człowieka z tym drapieżnikiem dochodzi jed...

Nowe spojrzenie na żarłacze białe

Naukowcy podkreślają, że z ograniczoną liczbą danych, zdolność żarłacza białego do zmiany wyglądu nie została jeszcze potwierdzona, a przeprowadzone przez nich badania nie zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym. Eksperci podkreślają jednak, że możliwości są kuszące.

Ryan Johnson, biolog zajmujący się rekinami z Blue Wilderness Shark Research Unit w RPA i partner badawczy Kuguru komentuje, że w ostatnich dziesięcioleciach większość uwagi poświęcona żarłaczom białym była skupiona na ich charyzmie.

– Prędkość, siła, rozmiary, zdolność do zasadzania się na ofiary rekinów. To, co mnie ekscytowało w tych badaniach, to fakt, że chcieliśmy przyjrzeć się czemuś niesamowicie subtelnemu i mikroskopowemu – mówi.

Johnson i inni naukowcy zauważyli, że żarłacze białe wydają się zmieniać odcień górnej połowy, czyli strony grzbietowej. To inna strategia kamuflażu od cieniowania, które jest stosowane przez wiele morskich drapieżników. Wówczas ich górne połowy są naturalnie ciemniejsze, a dolne jaśniejsze.

Przeciwcieniowanie wyewoluowało, aby pomóc drapieżnikom pozostać niewidocznym z góry i z dołu, oddając zarówno ciemność głębin, jak i światło słoneczne powierzchni wody. W literaturze naukowej nie ma jednak nic, co sugeruje, że żarłacze białe mogą zmieniać kolor.

– Odkąd skończyliśmy program, wypływaliśmy dwa do trzech razy w tygodniu i po prostu zbieraliśmy setki zdjęć rekinów na kolorowych tablicach – tłumaczy Johnson.

Jest nadzieja, że po przeanalizowaniu większej ilości danych, naukowcy nie tylko będą w stanie zweryfikować, czy udokumentowana przez nich zmiana koloru jest czymś więcej niż przypadkowym przypadkiem, ale także określić, kiedy i dlaczego zwierzęta się kamuflują.

– Patrząc na publikacje naukowe, nie wydaje mi się, żeby ktokolwiek wcześniej próbował wziąć pod uwagę takie ubarwienie żarłacza białego – mówi Michelle Jewell, badaczka z Muzeum Uniwersytetu Stanowego Michigan. Nie była związana z opisywanymi badaniami. – Z własnego doświadczenia mogę powiedzieć, że zauważamy zmiany w ich kolorze, ale zwykle w ciągu kilku dni – dodaje.

Interesujesz się podwodnym życiem? Zaopatrz się w sprzęt do nurkowania i eksploruj wybrzeża, rafy koralowe i nie tylko.

Zdjęcia z opuszczonego akwarium przerażają. Martwy rekin, ośmiornica i kalmar pobiją każdy horror

Miejscy eksplorerzy odkryli w Hiszpanii budynek porzuconego akwarium. A w nim prawdziwą galerię zmumifikowanych morskich potworów, przy których bledną nawet najstraszniejsze monstra z filmów ...

Czy żarłacze białe opalają się na słońcu? Być może

Według Jewell, zmiany można wytłumaczyć w ten sposób, że rekiny opalają się po spędzeniu większej ilości czasu w płytkiej wodzie, gdzie dochodzą promienie słoneczne. To nie tak głupie, jak może się wydawać. Badanie przeprowadzone w 1996 r. wykazało, że gdy trzymane w niewoli młode rekiny młoty były zaganiane w miejsca, gdzie wody są płytkie, ich skóra stawała się ciemniejsza od okazów żyjących w morskich głębinach. Michelle Jewell mówi, że „to miałoby sens ewolucyjny”.

George Probst, fotograf zaangażowany w projekt Guadalupe Island White Shark ID Project twierdzi z kolei, że nigdy nie zauważył zmian kolorystycznych u rekinów w swojej pracy.

Biorąc pod uwagę, że te ogromne zwierzęta pojawiają się znikąd, nawet kiedy woda jest przejrzysta, sensowna byłaby ewolucja, mające na celu poprawę ich kamuflażu.

– Nie zdziwiłoby mnie, że potrafią tak tylko dlatego, że są niesamowicie dobrzy w podkradaniu się do ofiar. To drapieżniki atakujące z ukrycia – mówi Probst, który spędził setki godzin w wodzie z ponad 200 żarłaczami białymi.

Gregory Skomal, ekspert ds. rekinów i szef Massachusetts Shark Research Program, również nie jest zaskoczony wstępnymi wynikami, chociaż chciałby, aby były poparte bardziej złożonymi badaniami naukowymi. – Wiemy, że wiele gatunków ryb jest zdolnych do zmiany odcienia koloru. Myślę więc, że to całkiem ekscytujące odkrycie – komentuje.

Źródła: National Geographic

Opracowanie Mateusz Łysiak

Nasz ekspert

Mateusz Łysiak

Dziennikarz zakręcony na punkcie podróżowania. Pierwsze kroki w mediach stawiał w redakcjach internetowej i papierowej magazynu „Podróże”. Redagował i wydawał m.in. w gazeta.pl i dziendobrytvn.pl. O odległych miejscach (czasem i tych bliższych) lubi pisać nie tylko w kontekście turystycznym, ale też przyrodniczym i społecznym. Marzy o tym, żeby zobaczyć zorzę polarną oraz Machu Picchu. Co poza szlakiem? Kuchnia włoska, reportaże i pływanie.