Ile waży największy niedźwiedź na świecie? To zwierzę lepiej omijać z daleka, jest naprawdę niebezpieczne

W tym artykule:

1. Jaki jest największy niedźwiedź na świecie?
2. Ile ważył największy niedźwiedź polarny?
3. Jaki był największy niedźwiedź na świecie?
4. Jaki jest najgroźniejszy niedźwiedź na świecie?
5. Dlaczego niedźwiedzie polarne są największymi z żyjących?
6. Czy niedźwiedziom zagrażają zmiany klimatyczne?

Czy niedźwiedzie to największe ssaki lądowe? Nie. Na lądzie ustępują hipopotamom, nosorożcom i słoniom. W Polsce – i szerzej Europie – na pierwszym miejscu, jeśli chodzi o wielkość, znajduje się żubr europejski, największy ssak lądowy na naszym kontynencie. Niedźwiedź brunatny, który występuje w naszym kraju, plasuje się jednak niedaleko za nim.

Ile waży niedźwiedź? To zależy od gatunku. Niedźwiedzie brunatne nie są największe. Samce ważą około 400 kg. Gdy się wyprostują, mogą mieć nawet trzy metry. Samice są znacznie lżejsze i mniejsze.

Ile jest niedźwiedzi w Polsce? Na pewno ponad 100. Spotkać je można m. in. w Bieszczadach i Tatrach. Ta liczba to jednak nic w porównaniu z Rumunią. W tym kraju żyje najwięcej niedźwiedzi w całej Europie. Szacuje się, że tamtejsza populacja liczy ponad 6 tys. osobników.

Jaki jest największy niedźwiedź na świecie?

Największe na świecie zdecydowanie są niedźwiedzie polarne, które występują w Arktyce. Są znacznie większe od swoich kuzynów żyjących na niższych szerokościach geograficznych. Jednak i ich waga zależy od płci: samice są znacznie lżejsze od samców.

Niedźwiedzie czarne są coraz bardziej rude. Dlaczego?

Nie wszystkie niedźwiedzie czarne rzeczywiście mają tak ciemny kolor. Niektóre osobniki są raczej rude lub cynamonowe. Dlaczego? Naukowcy twierdzą, że to efekt mutacji genetycznej, która mo...

„W uproszczeniu można powiedzieć, że niedźwiedź polarny jest świetnie przystosowanym do życia w zimnej zlodzonej Arktyce niedźwiedziem brunatnym. Na pierwszy rzut oka odróżnia go od niego, poza barwą, bardziej smukłe ciało z dłuższą szyją i węższą głową. Umożliwiają mu one wbicie się aż po barki w otwór w lodzie i dopadnięcie w ostatnim momencie czmychającej do wody foki” – pisze prof. Lech Stempniewicz w niedawno wydanej książce „Na kruchym lodzie”. Niedźwiedzie polarne żywią się mięsem i tłuszczem, głównie fok.

Ile ważył największy niedźwiedź polarny?

Największy niedźwiedź polarny może ważyć nawet tonę. „Rekordowo wielki osobnik, zastrzelony w 1960 roku w zatoce Kotzebue na Alasce, ważył 1002 kilogramów i mierzył 3,39 metra” – pisze Stempniewicz.

Zazwyczaj jednak niedźwiedzie polarne nie są aż tak ciężkie. „Dorosły samiec waży 350–700 kilogramów i ma 2,4–3 metry długości. Samice są o połowę mniejsze – osiągają 150–250 kilogramów wagi i mierzą 1,8–2,4 metra” – czytamy w „Na kruchym lodzie”.

Waga samic w ciąży może się jednak aż podwoić. Niedźwiedzice bowiem gromadzą ogromne zapasy tłuszczu, które pozwalają im przetrwać zimowe miesiące, spędzane wraz z młodymi w gawrze.

Jaki był największy niedźwiedź na świecie?

Współcześnie żyjącemu niedźwiedziowi polarnemu nie ustępował – a prawdopodobnie nawet go przewyższał – niedźwiedź krótkopyski (Arctodus simus). To wymarły gatunek niedźwiedzia z plejstocenu, który występował w Ameryce Północnej. Prawdopodobnie wyginął ok. 12–11 tys. lat temu.

Badania nad procesem hibernacji niedźwiedzi mogą być przydatne w misji na Marsa

Niedźwiedzie zapadające w zimową hibernację określaną też snem zimowym biorą nieświadomie udział w niezwykłym procesie, będącym dziełem natury.

Dorosłe samce tego gatunku mogły ważyć nawet tonę. Średnio ich waga wynosiła ok. 800 kg. Samice były o jedną trzecią lżejsze. Gdy samiec stawał na tylnych łapach, mógł mieć nawet 3 metry wysokości. Gdy poruszał się na czterech łapach, jego wysokość wynosiła ok. 1,6 m. To oznacza, że gdy znalazł się na wprost dorosłego człowieka, spoglądał mu prosto w oczy.

Jeszcze większy od niego był najprawdopodobniej jego kuzyn z Ameryki Południowej. W 2011 r. w czasopiśmie „Journal of Paleontology” ukazała się praca opisująca osobnika należącego do gatunku Arctotherium angustidens. Jego szczątki zostały znalezione w Argentynie, w okolicach miasta La Plata, w 1935 r. Natknęli się na nie robotnicy pracujący na budowie szpitala.

Skrupulatne badanie kości doprowadziło badaczy do wniosku, że ten gigant mógł ważyć nawet dwie tony. Choć za bardziej prawdopodobną naukowcy uznali masę ciała mieszczącą się między 1590 a 1750 kg. „Według naszej wiedzy oznacza to, że jest największy znany niedźwiedź” – napisali w artykule. „A być może również najpotężniejszy lądowy drapieżnik, jaki żył w ciągu ostatnich 34 mln lat”.

Dla porównania – jedynym niedźwiedziem, jaki obecnie żyje w Ameryce Południowej, jest niedźwiedź okularowy (Tremarctos ornatus). Ma czarne, lśniący futro i charakterystyczny biały pysk. Samice tego gatunku ważą około 60–70 kg, samce zaś najwyżej 175 kg.

Jaki jest najgroźniejszy niedźwiedź na świecie?

Niedźwiedzie wydają się niezgrabne i powolne. Jednak to tylko złudzenie, ponieważ potrafią się poruszać naprawdę szybko. Nie mają dobrego wzroku ani słuchu, ale nadrabiają to znakomitym węchem. Wszystkie – a szczególnie niedźwiedź polarny – świetnie pływają. Są groźnymi zwierzętami, w pobliżu których należy zachować najwyższą ostrożność.

Z danych na stronie petpedia.com wynika, że średnio rocznie niedźwiedzie atakują ludzi 40 razy. W latach 2000–2015 takich ataków odnotowano 664. W połowie przypadków zagrożeniem była niedźwiedzica z młodymi.

Za najbardziej niebezpieczne uważa się niedźwiedzie grizzly i niedźwiedzie polarne. Generalnie atakują ludzi rzadko, jednak liczba takich przypadków ostatnio wzrasta. Zaledwie kilka dni temu niedźwiedź polarny zabił kobietę i chłopca w wiosce Wales na Alasce. Zdaniem badaczy ma to związek ze zmniejszającą się pokrywą lodową w Arktyce. Jej spadek zmusza niedźwiedzie polarne do eksploracji nowych terytoriów w poszukiwaniu żywności.

W 2017 r. organizacja The Wildlife Society opublikowała badanie, z którego wynikało, że liczba ataków niedźwiedzi polarnych na ludzi może zwiększyć się szczególnie między lipcem a grudniem. Czyli wtedy, kiedy lód morski pokrywa coraz mniejszy obszar.

Dlaczego niedźwiedzie polarne są największymi z żyjących?

Dlatego, że żyją w najbardziej surowym klimacie. A on promuje powiększenie masy ciała. Wyjaśnia to tzw. reguła Bergmana. „Mówi ona, że w obrębie blisko spokrewnionej grupy zwierząt stałocieplnych, tj. ptaków i ssaków, te gatunki, podgatunki lub populacje, które żyją w bardziej surowym klimacie, są większe od swoich ciepłolubnych pobratymców” – pisze prof. Lech Sempniewicz.

Co zrobić, gdy spotkamy niedźwiedzia?

Mieszek z "Przyjaciół" Adama Mickiewicza przeżył spotkanie z niedźwiedziem, bo udawał trupa. Współczesny film ze Szwecji pokazuje dużo lepszą metodę radzenia sobie w takiej sytuacji.

„Istota sprawy jest prosta i sprowadza się do praw fizyki. Zwierzę traci ciepło przez powierzchnię ciała, a ta maleje wraz z rosnącymi rozmiarami. Nie wprost, ale w stosunku do objętości. Każde zwierzę jest bryłą – dla uproszczenia przyjmijmy, że kulą. Jej objętość i masa, które są trójwymiarowe, rosną do sześcianu, a dwuwymiarowa powierzchnia rośnie do kwadratu. Im większa bryła, tym ma mniejszą powierzchnię względną i wolniej się wychładza” – czytamy w „Na kruchym lodzie”.

Czy niedźwiedziom zagrażają zmiany klimatyczne?

Zdaniem badaczy zmiany klimatyczne są szczególnie niebezpieczne dla niedźwiedzi polarnych. W 2021 r. naukowcy z Uniwersytetu Vanderbilta przestrzegali, że w ciągu najbliższych 30 lat populacja niedźwiedzi polarnych zmniejszy się aż o jedną trzecią. Inni uważają, że do końca tego wieku niedźwiedzie polarne mogą w ogóle zniknąć z powierzchni Ziemi – choć te opinie bywają też krytykowane jako zbyt alarmistyczne.

Topnienie lodu morskiego w Arktyce sprawia, że niedźwiedzie polarne mają problem z dostępem do żywności. Gdy ich naturalne tereny łowieckie się kurczą, w poszukiwaniu pożywienia wędrują na południe. Z kolei ich kuzyni z południa – wszystkożerne niedźwiedzie brunatne – w miarę ocieplania się klimatu przesuwają się coraz bardziej na północ. Oba gatunki niedźwiedzi, dawniej żyjące w oddzielnych środowiskach, zaczynają się spotykać i krzyżować. Tak powstają pizzly: hybrydy niedźwiedzi grizzly i polarnych.

Źródła: Journal of Paleontology, National Geographic, WWF, BBC.

Nasz ekspert

Magdalena Salik

Dziennikarka naukowa i pisarka, przez wiele lat sekretarz redakcji i zastępczyni redaktora naczelnego magazynu „Focus". Wcześniej redaktorka działu naukowego „Dziennika. Polska, Europa, Świat”. Pasjami czyta i pisze, miłośniczka literatury popularnonaukowej i komputerowych gier RPG. Więcej: magdalenasalik.wordpress.com