To wiatr słoneczny ukradł Marsowi atmosferę?
Naukowcy ustalili, z jaką szybkością następuje utrata marsjańskiej atmosfery w przestrzeń kosmiczną na skutek działania wiatru słonecznego.
O wynikach poinformowała amerykańska agencja kosmiczna NASA.
Pomiary z sondy MAVEN wskazują, że wiatr słoneczny wydziera z marsjańskiej atmosfery w przestrzeń kosmiczną około 100 gramów materii w każdej sekundzie. Wydaje się to niewielką ilością w skali całej planety, ale w długich okresach taka nieustanna "kradzież" atomów daje znaczące efekty.
– Zauważyliśmy, że erozja atmosfery nasila się znacząco podczas burz słonecznych, dlatego przypuszczamy, że tempo utraty atmosfery było znacznie większe miliardy lat temu, gdy Słońce było młodsze i bardziej aktywne – tłumaczy Bruce Jakosky, kierownik naukowy misji MAVEN, pracujący na University of Colorado w Boulder (USA).
Gdy w marcu 2015 r. w marsjańską atmosferę uderzył seria burz słonecznych, sonda MAVEN zmierzyła większe tempo utraty materii przez atmosferę. Według naukowców, w połączeniu z przypuszczalnym zachowaniem Słońca w odległej o miliardy lat przeszłości, wskazuje to na znaczącą rolę tego czynnika w procesie zmian klimatycznych na Marsie.
Wiatr słoneczny to strumień cząstek złożony głównie z protonów i elektronów, które poruszają się od Słońca z prędkościami rzędu miliona kilometrów na godzinę. Unoszą z sobą pole magnetyczne, które przemieszczając się w pobliżu Marsa generuje pole elektryczne (na podobnej zasadzie jak znane na Ziemi turbiny do produkcji elektryczności). Następnie pole elektryczne przyspiesza naładowane elektrycznie atomy gazu (czyli jony) w górnej części atmosfery planety i wystrzeliwuje je w kosmos.
Dane z sondy MAVEN pokazują, że utrata atmosfery następuje głównie w trzech obszarach: w „ogonie” opływającego Marsa wiatru słonecznego, nad obszarami biegunowymi oraz z szeroko rozprzestrzenionego obłoku gazu otaczającego planetę. Około 75 proc. jonów ucieka z obszaru ogona, około 25 proc. z obszarów biegunowych, a w przypadku trzeciego miejsca są to ilości bardzo niewielkie.
Sonda MAVEN została wystrzelona przez NASA w 2013 roku. We wrześniu 2014 roku weszła na orbitę wokół Marsa. Nazwa misji w rozwinięciu oznacza Mars Atmosphere and Volatile Evolution, co wskazuje właśnie na badania ewolucji atmosfery i jej utraty przez Marsa.