Podczas snu mózg intensywnie pracuje. Usuwa toksyny odpowiedzialne za choroby

W tym artykule:

1. Co robi mózg podczas snu?
2. Tak działają neurony. Pełna harmonia!
3. Dlaczego oczyszczanie mózgu jest tak ważne?

O higienie snu napisano już wiele. Wśród zdrowotnych korzyści wynikających z regularnie przesypianych nocy wymienia się między innymi: regenerację układu motorycznego, usprawnienie funkcji metabolicznych organizmu czy zmniejszenie ogólnych napięć. Jest ich jednak znacznie więcej, o czym przypomina jedno z niedawnych badań.

Co robi mózg podczas snu?

Komórki mózgowe są odpowiedzialne za nasze myśli, uczucia i ruchy. Tworzą też skomplikowane sieci, dzięki którym jesteśmy zdolni zapamiętywać informacje i rozwiązywać problemy. Brzmi jak wiele do zrobienia, a przecież neurony są malutkie. Do tak energochłonnych zadań potrzebują odpowiednich ilości paliwa. Kiedy zużywają składniki odżywcze z diety, powstają jednak odpady metaboliczne. I tu rodzi się potrzeba oczyszczenia mózgu.

Autorzy artykułu opublikowanego na łamach prestiżowego czasopisma naukowego„Nature” ustalili, że podczas snu mózg nie jest w stanie uśpienia, a aktywnie pracuje. I nie chodzi tylko o śnienie. Kluczową rolę w regeneracji centrum układu nerwowego odgrywają specjalne fale mózgowe. Ułatwiają one oczyszczanie mózgu poprzez wypłukiwanie toksyn. Odkrycie to zwraca uwagę na proces, w którym zsynchronizowana aktywność neuronów napędza przepływ płynu mózgowo-rdzeniowego. W ten sposób skutecznie usuwane są odpady metaboliczne i potencjalne toksyny powodujące choroby neurodegeneracyjne.

Tak działają neurony. Pełna harmonia!

Naukowcy z Washington University School of Medicine w St. Louis odkryli, że podczas snu poszczególne komórki nerwowe koordynują swoje działania. W ten sposób wytwarzają rytmiczne fale, które transportują płyn mózgowo-rdzeniowy przez gęstą tkankę mózgową, płucząc ją przy tym.

Dr Li-Feng Jiang-Xie tłumaczy, że neurony działają wtedy jak miniaturowe pompy. Ta wiedza otwiera nowe możliwości w usprawnianiu procesów oczyszczania mózgu w celu zwalczania chorób neurologicznych.

– Jeśli uda nam się wykorzystać ten proces, istnieje możliwość opóźnienia lub nawet zapobiegania chorobom neurologicznym, w tym chorobie Alzheimera i Parkinsona. W ich przypadku nadmiar odpadów – takich jak produktyy metabolizmu i śmieciowe białka – gromadzi się w mózgu i prowadzi do neurodegeneracji – dodaje Jiang-Xie, główny autor badania.

Graj i śpiewaj, twój mózg to lubi. Na starość będzie lepiej działał

Granie na pianinie czy też aktywne uczestnictwo w chórze to doskonałe sposoby na to, aby mózg lepiej funkcjonował w późniejszym wieku. Naukowcy dowodzą, że muzyka odmładza naszą głowę.

Dlaczego oczyszczanie mózgu jest tak ważne?

Naukowcy przyznają, że wiedzieli, iż podczas snu mózg inicjuje proces oczyszczania. Nie mieli jednak pojęcia, jak to wygląda. I chociaż ostatnie odkrycie może pomóc im opracować potencjalne terapie, które przyspieszą usuwanie szkodliwych odpadów, oczyszczanie mózgu nie jest łatwe. Płyn mózgowo-rdzeniowy przedostaje się przez zawiłe sieci komórkowe. Po opuszczeniu mózgu wraz z odpadami musi przejść przez barierę, zanim przeleje się do naczyń limfatycznych w oponie twardej – zewnętrznej warstwie tkanki otaczającej mózg pod czaszką.

Wzory fal mózgowych zmieniają się w trakcie faz snu. Warto zauważyć, że wyższe fale mózgowe o większej amplitudzie popychają płyn z większą siłą. W kolejnych badaniach naukowcy chcą ustalić, dlaczego podczas snu neurony emitują fale o różnej rytmice oraz które obszary mózgu są najbardziej podatne na gromadzenie się odpadów.

– Uważamy, że proces czyszczenia mózgu jest podobny do mycia naczyń [...] Być może mózg dostosowuje metodę czyszczenia w zależności od rodzaju i ilości odpadów – wyjaśnia neurobiolog Jiang-Xie.

Sen to oczywiście niejedyna forma dbania o poprawne funkcjonowanie naszego mózgu. Ważny jest też np. sport. Według ekspertów nawet umiarkowane, lecz regularne ćwiczenia fizyczne mogą poprawiać zdolności uczenia się i zapamiętywania. Naukowcy twierdzą, że treningi zwiększają objętość części mózgu odpowiedzialnej za te umiejętności.

Źródło: Nature.

Nasz ekspert

Mateusz Łysiak

Dziennikarz zakręcony na punkcie podróżowania. Pierwsze kroki w mediach stawiał w redakcjach internetowej i papierowej magazynu „Podróże”. Redagował i wydawał m.in. w gazeta.pl i dziendobrytvn.pl. O odległych miejscach (czasem i tych bliższych) lubi pisać nie tylko w kontekście turystycznym, ale też przyrodniczym i społecznym. Marzy o tym, żeby zobaczyć zorzę polarną oraz Machu Picchu. Co poza szlakiem? Kuchnia włoska, reportaże i pływanie.