National Geographic 9/24
Tajemnice oceanu
Początki naszej eksploracji głębin sięgają XIX w., kiedy to w latach 1872–1876 brytyjski okręt żaglowo-parowy HMS Challenger stał się centrum pierwszej wyprawy badawczej systematycznie zbierającej próbki z dna oceanu i dokumentującej różnorodność życia morskiego.
W wieku XX dzięki postępowi technologicznemu badania morskich otchłani nabrały tempa. W 1930 r. Amerykanie William Beebe i Otis Barton zeszli w batysferze na głębokość 923 m, co było rekordem tamtych czasów. Nawiasem mówiąc, oryginalną batysferę zaprojektowaną przez Bartona można dziś oglądać w Muzeum National Geographic w Waszyngtonie.
W 1960 r. batyskaf Trieste z Jacques’em Piccardem i Donem Walshem na pokładzie dotarł do najgłębszego punktu na Ziemi – dna Rowu Mariańskiego. Kolejne dekady przyniosły rozwój zaawansowanych łodzi podwodnych, takich jak Alvin, który w 1986 r. zlokalizował wrak Titanica.
W tym wydaniu wraz z reportażystką Annie Roth wybieramy się na pokład statku OceanXplorer. Ta doskonale wyposażona superjednostka umożliwia badania oceanu od jego powierzchni aż po najmroczniejszą głębię. W numerze znajdziecie również m.in. relację z marszu Paula Salopka przez Chiny, materiały o niedźwiedziach z Alaski oraz Saharze z czasów, gdy była ona zielona.
Życzę przyjemnej lektury.
Łukasz Załuski
redaktor naczelny
Spis treści
8 | W centrum uwagi
14 | Gdy twarze są takie same
W wieku 39 lat pewna dziennikarka wreszcie dowiedziała się, dlaczego nie jest w stanie rozpoznawać i zapamiętywać ludzi. Powód? Zaburzenie neurologiczne zwane prozopagnozją.
20 | Głębokie zrozumienie
Korzystając z możliwości, jakie daje statek OceanXplorer, naukowcy badają rekina sześciopara szarego głęboko pod powierzchnią oceanu.
42 | Fortele gąsienic
Zobacz zdumiewające sposoby, w jakie próbujące przetrwać larwy motyli oszukują potencjalnych drapieżników – od wizualnego naśladowania części roślin po rzucanie wężowego spojrzenia.
48 | Jak zbudować dinozaura
Grupa ekspertów przez lata wydobywała kości potężnych dinozaurów ze skał w stanie Utah i składała w całość, by w końcu móc wyeksponować niemal kompletny szkielet w muzeum w Los Angeles.
70 | W raju niedźwiedzi brunatnych
W Parku Narodowym Katmai na Alasce goście mogą obserwować codzienne życie niedźwiedzi. Ich połowy ryb w strumieniach przypominają czasem popisy akrobatów.
84 | Jelenia autopromocja
Poroże jeleni jest najszybciej rosnącą kością spośród wszystkich kręgowców. Ten fenomen ma
zaskakujący potencjał zastosowań medycznych.
86 | Po śladach Długiego Marszu
W najnowszej relacji ze swej pieszej wędrówki dookoła świata Paul Salopek przypomina inny imponujący marsz – armii chińskich komunistów Mao Zedonga sprzed 90 lat.
100 | Anakonda dzielona przez dwa
Najcięższy wąż świata, znany ze swego śmiercionośnego uścisku, jest obecnie klasyfikowany jako dwa odrębne gatunki. Mimo że wizualnie identyczne, genetycznie są bardziej odległe niż my i szympansy.
102 | Sekrety Zielonej Sahary
Przez dwie dekady paleontolog Paul Sereno powraca do cmentarzyska z epoki kamienia – okresu, kiedy dzisiejsza pustynia była zieloną sawanną.