9/2012
Patrzę na husarza z okładki tego wydania National Geographic i czuję narodową dumę. Ta niezwykła formacja nie tylko doskonale się prezentowała, ale też przez 200 lat budziła postrach na polach bitew. Niepokonani jeźdźcy rozbijali kilkakrotnie większe siły nieprzyjaciela i odnosili największe militarne sukcesy, choćby podczas słynnej odsieczy wiedeńskiej, uznanej za jedną z najważniejszych bitew w dziejach. Gdyby nie polska husaria, prawdopodobnie znaczna część Europy mówiłaby dziś po turecku. Po co jednak mieli słynne skrzydła? Paradoksalnie odpowiedzi na to pytanie udzielają nie naukowcy, a pasjonaci rekonstruktorzy. Jak wyglądali ci rycerze, macie szansę zobaczyć na unikalnych zdjęciach autorstwa Andrzeja Wiktora wyróżnionych w ubiegłorocznym Wielkim Konkursie Fotograficznym National Geographic. Moja duma jest tym większa, że oto jako pierwsi mamy zaszczyt poinformować aż o dwóch odkryciach naukowych naszych rodaków. Tomasz Sulej, współodkrywca kości pierwszego dinozaura na terenie Polski, tzw. Smoka z Lisowic, ujawnia szczegóły kolejnego spektakularnego dokonania badaczy z Instytutu Paleobiologii PAN. Skamieniałości żółwia sprzed 215 mln lat znalezione w Porębie koło Zawiercia należą do nowego, nieznanego gatunku. Okazuje się także, że stanowisko to jest ewenementem – najbogatszą w skamieniałości żółwi triasowych lokalizacją na świecie. Część prac badawczych była prowadzona dzięki finansowemu wsparciu naszej redakcji. Z kolei naukowcy Uniwersytetu Jagiellońskiego przywieźli dobre wiadomości z Wenezueli. Wyprawa na Tramén Tepui i sąsiednie Ilú Tepui w paśmie Roraimy zaowocowała odkryciem m.in. nieznanej do tej pory żaby i trzech gatunków motyli. Teraz Wy, drodzy Czytelnicy, macie szansę nazwać nowy gatunek! Ogłaszamy konkurs (szczegóły na str. 75) i liczymy na Waszą inwencję.
Dumna Redaktor Naczelna
SPIS TREŚCI:
Edytorial
Skaner popularnonaukowy
Koszer vs. Halal - Czy religijne nakazy i zakazy związane z jedzeniem mają swoje racjonalne uzasadnienie?
Fotoreportaż - Andrzej Wiktor portretuje współczesnych husarzy – ludzi, którzy żyją historią i wiernie ją rekonstruują.
Archeologia zbrodni – młoda dyscyplina badawcza pozwala odtworzyć ostatnie chwile ofiar masowych mordów.
Husaria - Formacja, która szarżą miażdżyła wroga, przez blisko dwa wieki nie miała sobie równych. Czemu zawdzięczała piekielną skuteczność?
Wenezuela - Polska wyprawa do zaginionego świata tepui – jednego z najmniej poznanych skrawków ziemi – przyniosła odkrycia nowych gatunków.
Jemen - Przepędzenie dyktatora nie oznacza jeszcze końca kłopotów. Jemen wciąż trawi gorączka – kraj znieczula się czatem i ulega plemiennym buntom.
Arabskie rewolucje - Północna Afryka i Bliski Wschód po arabskiej wiośnie – jakie są prognozy dla regionu, który przykuwa dziś uwagę świata?
Koala - Zwierzątka o aparycji pluszowych przytulanek nie lubią przeprowadzek. Cóż więc robić, gdy obok ich eukaliptusa pewnego dnia wyrasta jednorodzinny dom?
Podwodne góry - Morskie dno, tak jak wystające nad wodę kontynenty, usiane jest górami. Tyle że w wodzie, inaczej niż na lądzie, im wyżej, tym bogatsze życie. W dodatku życie bardzo mało zbadane.
Portret błyskawicy - Aby sfotografować narodziny błyskawicy, trzeba mieć gigantyczną kamerę, wiele wytrwałości i jeszcze więcej szczęścia. Timowi Samarasowi tego ostatniego na razie brakuje, ale niczym błędny rycerz przemierza Wielkie Równiny, nie tracąc nadziei. (TYLKO DLA PRENUMERATORÓW)