4/2012
W dół i w góręMówi się, że złote czasy odkryć są już za nami, że wszystko, co było do zdobycia, zbadania udało się już udokumentować. Podróżnicy narzekają na brak wyzwań, białych plam na mapie świata. Tymczasem dzisiejsza technika sprawia, że być może najlepszy czas dla odkrywców dopiero się zaczyna. Majestatyczny Titanic poszedł na dno sto lat temu, a wciąż pobudza wyobraźnię i elektryzuje swoją historią. Jednak dopiero teraz, właśnie dzięki nowej technologii, zdołaliśmy zobaczyć, jak faktycznie wygląda wrak, ujawniane są kolejne fakty dotyczące przebiegu tragedii – piszemy o tym na str. 44.Inicjator tych prac, pasjonat morskich głębin i filmowiec James Cameron, planuje jednak pójść w eksploracji oceanu jeszcze głębiej. W wyprawie prowadzonej wspólnie z National Geographic w jednoosobowej łodzi podwodnej Deepsea Challenger 2012 zamierza osiąść w Rowie Mariańskim, 11 km pod powierzchnią wody (przed Cameronem w tym miejscu były tylko dwie osoby – Don Walsh i Jacques Piccard – 23 stycznia 1960 r.). W kapsule o średnicy niewiele przekraczającej metr spędzi dziewięć godzin. Przeprowadzi badania, zbierze próbki i przede wszystkim nakręci niezwykły film z głębin. Oczywiście na naszych łamach pojawi się relacja z wyprawy.Są jednak tacy, którzy zamiast schodzić na dno wolą wspinać się wśród chmur. 9 marca dwóch Polaków: Adam Bielecki i Janusz Gołąb, w ramach projektu Polski Himalaizm Zimowy, pod kierownictwem Artura Hajzera dokonało pierwszego, historycznego wejścia zimą na GASHERBRUM I (8068 m n.p.m.). Jeszcze gdy chodziłam do szkoły podstawowej, poważna eksploracja gór wysokich w warunkach zimowych wydawała się niemożliwa. Do dziś jednak udało się zdobyć większość z nich (z tego aż dziewięć przez Polaków). Na świecie zostały już tylko trzy szczyty ośmiotysięczne niepokonane zimą (wszystkie na terenie Pakistanu, w Karakorum). Trzymam zatem kciuki za naszych Lodowych Wojowników.
SPIS TREŚCI:
Edytorial
Skaner popularnonaukowy
Wywiad z fizykiem, prof. Lechem Mankiewiczem. Jakie są granice naszego poznania? Dlaczego trzeba obserwować planetoidy? Jak poczuć tchnienie wieczności? Rozmawia Paulina Szczucińska
Titanic - Wśród wielu morskich katastrof ta była najsłynniejsza i najbardziej spektakularna. Najnowsze badania dowodzą, że Titanic nie zniknął pod falami majestatycznie, ale pogrążał się w przerażających konwulsjach. Tekst Hampton Sides i James Cameron
Tsunami - Minął rok od chwili, gdy ocean chlusnął na Japonię ogromną falą, zmywając całe osady. Czy możemy przewidzieć, gdzie i kiedy wystąpi następny taki kataklizm? Czy pozostało?nam tylko wyczekiwanie kolejnej hekatomby? Tekst Tim Fogler
Atomowi uchodźcy - Awaria elektrowni atomowej w Fukushimie wygnała z domów dziesiątki tysięcy ludzi, a zwierzęta ze skażonej strefy skazała na śmierć. Nie wiadomo, jak długo zakazana strefa pozostanie martwa. Tekst Lucille Craft, Zdjęcia David Guttenfelder
Borneo - Niebotyczną tropikalną puszczę pełną latających stworzeń przeszywa jazgot pił i zasnuwają dymy pożarów. Na szczęście nie wszędzie pierwotną dzicz zastąpiły plantacje olejowców. Tekst Mel White, Zdjęcia Mattias Klum
Miny - Kambodża długo była sparaliżowana przez miny. Dziś sytuacja się poprawia, ale jeszcze 10 lat trzeba, by oczyścić z nich cały kraj. Ofiary tej bezwzględnej broni będą jednak nosić swoje traumy do końca życia. Tekst Mark Jenkins, Zdjęcia Lynn Johnson
Tylko dla prenumeratorów - Kwaśny ocean - Ślimaki bez skorupek, obumarłe rafy, karłowaciejące morskie stworzenia. Dwutlenek węgla pochłaniany przez oceany, choć odciąża atmosferę, może dramatycznie zmienić obraz morskiego życia. Tekst Elizabeth Kolbert, Zdjęcia David Liittschwager