Nie żyje Katherine Johnson. Jej pracy zawdzięczamy lądowanie na Księżycu

Johnson zmarła 24 lutego 2020 roku w domu spokojnej starości w Newport News w stanie Wirginia (Stany Zjednoczone).

Do historii przeszła jako wybitna matematyczka i obliczeniowiec pracujący dla NASA (wcześniej NACA), z którą była związana od 1953 roku. Dzięki swojemu niezwykłemu umysłowi, przy pomocy zaledwie ołówka i prostego suwaka logarytmicznego dokładnie wyliczyła trajektorie lotów kosmicznych.

To m.in. dzięki jej zdolnościom Neil Armstrong mógł wylądować na Księżycu w 1969 roku i zrobić „mały krok dla człowieka, ale wielki skok dla ludzkości”.

Katherine Johnson zawsze pozostawała w cieniu, jednak jej zdolności są niepodważalne. W 2015 roku została uhonorowana Prezydenckim Medalem Wolności z rąk Baracka Obawy, a w 2016 roku historię jej życia opowiedziano w filmie „Ukryte działania” (nominowanym do Oscarów).

Długa droga do kariery

Droga Katherine Johnson do edukacji i kariery nie była łatwa, a wszystko przez kolor skóry. Chociaż już w młodym wieku przejawiała zdolności matematyczne, w okolicy jej zamieszkania nie było szkoły przyjmującej afroamerykańskie dzieci. Na szczęście rodzice Katherine wiedzieli, jak istotne jest wykształcenie i posłali dzieci do oddalonej o 120 mil szkoły z internatem.

Johnson skończyła liceum w wieku 14 lat i kontynuowała naukę w West Virginia State University, wyższej szkole historycznie przeznaczonej dla osób czarnoskórych. Odbyła wszystkie oferowane tam kursy matematyczne. Dwaj profesorzy wzięli ją pod swoją opiekę, uruchamiając specjalnie dla niej dodatkowe programy zajęć. Ukończyła studia w wieku 18 lat ze specjalnością w matematyce i języku francuskim.

Po studiach rozpoczęła pracę jako nauczycielka w szkole dla czarnoskórych. W 1939 po raz pierwszy wyszła za mąż. Zapisała się też na studia magisterskie, jednak przerwała je, gdy zaszła w ciążę. W ciągu kilku następnych lat zajmowała się domem i dorabiała jako nauczycielka – nie żegnając się jednak z marzeniami o pracy naukowej.

W 1952 dowiedziała się, że NACA (później NASA) rekrutuje matematyków w Wirginii. Zgłosiła się i zdobyła posadę. Była jednym z pierwszych czarnoskórych pracowników agencji. Między 1953–1958 pracowała jako obliczeniowiec. Początkowo należała do prowadzonego przez Dorothy Vaughan zespołu West Area Computers, przeniesiono ją jednak wkrótce do działu planowania i kontroli lotów.

Prawna segregacja rasowa jej miejsca pracy została zniesiona dopiero w 1958 przy przekształceniu NACA we współczesne NASA. Od 1958 do przejścia na emeryturę w 1986 Johnson pracowała jako technolożka lotnictwa i kosmonautyki. Obliczyła okna startowe i trajektorię lotu statku Alana Sheparda 5 maja 1961 w pierwszej amerykańskiej misji załogowej Mercury-Redstone 3. Przy jego powrocie na Ziemię dokonała kalkulacji pozwalających szybko odnaleźć miejsce lądowania kapsuły. Przygotowywała też karty nawigacyjne dla astronautów na wypadek awarii sprzętu elektronicznego. Kiedy NASA użyła po raz pierwszy komputera do wyznaczenia orbity misji Mercury-Atlas 6, pilot John Glenn zażądał, aby Katherine zweryfikowała poprawność obliczeń.

W 1969 była zaangażowana w zaplanowanie pierwszego załogowego lotu na Księżyc w misji Apollo 11. W 1970 przygotowane przez nią awaryjne karty nawigacyjne i obliczane doraźnie mapy astronomiczne pomogły w bezpiecznym powrocie misji Apollo.

Katarzyna Grzelak

1 z 2

Katherine Johnson przy pracy, rok 1962 (fot. Getty Images)

Katherine Johnson przy pracy, rok 1962 (fot. Getty Images)

2 z 2

Katherine Johnson przy pracy, rok 1980 (fot. Getty Images)

Katherine Johnson przy pracy, rok 1980 (fot. Getty Images)