Irena Szewińska kochała sport z wzajemnością. Kibice okrzyknęli ją „królową królowej sportu”

W tym artykule:

1. Początki kariery Ireny Szewińskiej
2. Najbardziej utytułowana polska olimpijka
3. Ile medali zdobyła Irena Szewińska?
4. Rekordy Ireny Szewińskiej
5. Z miłości do sportu
6. Irena Szewińska i ciekawostki z nią związane

Polscy lekkoatleci od dekad należą do ścisłej światowej czołówki. W okresie międzywojennym triumfy święcili Halina Konopacka, Janusz Kusociński oraz Stanisława Walasiewicz. Po wojnie nadeszła era Wunderteamu, którego członkowie w latach 1956–1966 sięgnęli po 17 krążków igrzysk olimpijskich i 40 medali mistrzostw Europy. Końcówka lat 60. to pierwsze sukcesy Ireny Szewińskiej (wtedy jeszcze Kirszenstein). I nikt nie przypuszczał wówczas, że mamy do czynienia z najwybitniejszą lekkoatletką w dziejach polskiego sportu.

Początki kariery Ireny Szewińskiej

Irena Szewińska urodziła się 24 maja 1946 r. w Leningradzie (obecnie Sankt Petersburg). Rok później rodzina przyszłej mistrzyni – ojciec Jakub Gustaw Kirszenstein i matka Eugenia z domu Rafalska – przeniosła się do Warszawy, gdzie osiedliła się na stałe. Swoją przygodę z lekką atletyką Irena rozpoczęła w szkole podstawowej. Trenerzy od razu dostrzegli w niej ogromny potencjał, który wymagał odpowiedniego oszlifowania.

– Przebiegłam na szkolnym sprawdzianie tak szybko, że nauczycielka poprosiła o powtórkę, bo chyba jej się stoper popsuł. Lekkoatletykę zaczęłam uprawiać jesienią 1960 roku, mając 14 lat, w grupie uczniów Szkoły Podstawowej nr 37 w Warszawie, której trenerem był dawny oszczepnik, finalista igrzysk z Melbourne, Jan Kopyto – przyznała w jednym z wywiadów.

Na pierwsze sukcesy nie trzeba było długo czekać. Już w 1964 r. podczas rozgrywanych na Stadionie Dziesięciolecia Europejskich Igrzysk Juniorów wschodząca gwiazda sportu sięgnęła po trzy złote krążki – w biegu na 200 m, skoku w dal i sztafecie 4x100 m. Kolejne medal były tylko kwestią czasu.

Najbardziej utytułowana polska olimpijka

Irena Szewińska pięciokrotnie startowała na igrzyskach olimpijskich. Na najważniejszej imprezie czterolecia zadebiutowała w 1964 roku, zaledwie miesiąc po niezwykle udanych dla siebie Europejskich Igrzyskach Juniorów, na których trzykrotnie usłyszała „Mazurka Dąbrowskiego”. W Tokio 18-letnia wówczas lekkoatletka sięgnęła po trzy medale – dwa srebrne w biegu na 200 m i skoku w dal oraz złoty w sztafecie 4x100 m, bijąc wraz z koleżankami rekord świata.

Cztery lata później, w Meksyku, ponownie święciła triumfy. Na 100 metrów była trzecia, a na dwukrotnie dłuższym dystansie nie miała sobie równych. Złoty krążek okrasiła znakomitym rekordem świata (22,5 sek.). Na igrzyskach w Monachium powiększyła swój olimpijski dorobek o jeden brązowy medal, wywalczony w koronnej konkurencji, czyli biegu na 200 m.

Na olimpijski szczyt powróciła w 1976 r. W Montrealu legendarna sprinterka w fenomenalnym stylu wygrała rywalizację pań na 400 metrów, ustanawiając kolejny rekord świata (49,29 sek.). Po raz ostatni na igrzyskach olimpijskich wystartowała w 1980 r. w Moskwie, gdzie dotarła do półfinału biegu na jedno okrążenie.

Siedem krążków wywalczonych przez Irenę Szewińską czyni ją najbardziej utytułowaną polską olimpijką pod względem liczby zdobytych medali. W klasyfikacji wszech czasów zajmuje drugie miejsce, tuż za Robertem Korzeniowskim, który czterokrotnie stawał na olimpijskim podium, za każdym razem na jego najwyższym stopniu.

Ile medali zdobyła Irena Szewińska?

Oprócz siedmiu olimpijskich krążków Irena Szewińska miała w swojej kolekcji także 16 medali mistrzostw Europy – 10 na otwartym stadionie i 6 w hali. Najbardziej udany okazał się czempionat w Budapeszcie w 1966 roku, kiedy to wybitna polska lekkoatletka trzykrotnie stawała na najwyższym stopniu podium (bieg na 200 m, skok w dal i sztafeta 4x100 m). Osiem lat później, podczas rozgrywanych w Rzymie mistrzostw, zaliczyła sprinterski dublet, wygrywając bieg na 100 i 200 metrów.

Pod halą największy triumfy święciła w 1969 r. Na halowych mistrzostwach Starego Kontynentu w Belgradzie Szewińska wywalczyła trzy medale – dwa złote w biegach na 50 m i skoku dal oraz w sztafecie szwedzkiej 1+2+3+4 okrążenia.

Ponadto w latach 1965–1979 24-krotnie zdobywała tytuł mistrzyni Polski w biegu na 100, 200 i 400 metrów, sztafecie 4×100 metrów oraz skoku w dal.

Rekordy Ireny Szewińskiej

Irena Szewińska wielokrotnie ustanawiała rekordy Polski i świata. Dziennikarze i znawcy dyscypliny za najlepszy występ w jej w karierze uważają finałowy bieg na 400 m z Montrealu, gdy czasem 49,29 sek. poprawiła swój własny rekord globu (ustanowiony w Bydgoszczy w 1975 r.) o blisko 0,5 s. i, co najważniejsze, sięgnęła po złoty medal olimpijski.

Wynik ten przez prawie pięć dekad był rekordem kraju. Tytuł najszybszej Polki na dystansie 400 m odebrała jej dopiero w 2024 r. Natalia Kaczmarek, mistrzyni olimpijska z Tokio w sztafecie mieszanej 4x400 m, która jedno okrążenie pokonała poniżej 49 sekund.

Z miłości do sportu

W 1980 r., po niezbyt udanych dla siebie igrzyskach w Moskwie, Irena Szewińska oficjalnie zakończyła karierę, ale nie opuściła świata sportu. Zasiadała w Zarządzie Polskiego Związku Lekkiej Atletyki (w latach 1997–2009 stała na jego czele), była wiceprezeską Polskiego Komitetu Olimpijskiego, a od 1998 r. członkinią Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Ponadto działała w Komisji Koordynacyjnej sprawdzającej stan przygotowań do igrzysk w Atenach, Londynie oraz Tokio.

– Prawdę mówiąc, to po zakończeniu sportowej kariery nie miałam w ogóle pojęcia o tym, że pozostanę w sporcie. Właściwie to za bardzo nawet nie wiedziałam, co chciałam robić. Wówczas pojawiła się propozycja zostania członkiem kierownictwa Polskiego Związku Lekkiej Atletyki. Po dwóch miesiącach były również wybory do władz Polskiego Komitetu Olimpijskiego. W grudniu 1980 roku zostałam sportowym działaczem. I tak krok po kroku wciągnęłam się w tę pracę, która daje mi dużo satysfakcji – mówiła w 2008 r. w rozmowie z „Głosem Szczecińskim”.

Irena Szewińska odeszła 29 czerwca 2018 r. w wieku 72 lat po długiej walce z nowotworem. Siedmiokrotna medalistka olimpijska spoczęła w Alei Zasłużonych na warszawskich Powązkach Wojskowych. Żegnały ją tłumy, z szefem MKOl Thomasem Bachem na czele. Trzy lata po śmierci została uznana za polskiego sportowca stulecia w specjalnym plebiscycie „Przeglądu Sportowego”.

Irena Szewińska i ciekawostki z nią związane

• Siedmiokrotna medalistka olimpijska z sukcesem łączyła sport z nauką. W 1970 r. ukończyła studia na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego i otrzymała tytuł magistra ekonomii;
• Prywatnie Irena Szewińska była żoną Janusza Szewińskiego, wielokrotnego reprezentanta Polski w biegu na 400 m przez płotki i jej późniejszego trenera;
• Szewińska czterokrotnie – w latach 1965, 1966, 1974 i 1976 – zwyciężała w plebiscycie „Przeglądu Sportowego” na najlepszego sportowca Polski;
• Na długiej liście odznaczeń i wyróżnień przyznanych Irenie Szewińskiej znajduje się m.in. Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski oraz Order Orła Białego.

Źródła: olimpijski.pl, archiwum redakcji.

Nasz ekspert

Igor Szulim

Od zawsze wiedziałem, co chcę robić w życiu. Dlatego z pasji i z wykształcenia jestem dziennikarzem. W National-Geographic.pl zajmuje się tematyką podróżniczą. Szczególnie bliskie są mi kraje niemieckojęzyczne. Po godzinach najchętniej spędzam czas na korcie tenisowym.