Plemiona Afryki. Które z nich wciąż istnieją i jak wygląda ich życie?

Dzikie plemiona Afryki: o których istnieniu wiemy?

Dzikie plemiona Afryki niejednokrotnie zamieszkują tereny, do których trudno jest się dostać drogą lądową. Aby do nich dotrzeć, trzeba podróżować przez wiele dni, a drogi często stają się nieprzejezdne. W niektóre regiony zamieszkane przez ludzi da się dotrzeć jedynie drogą wodną, płynąc wzdłuż afrykańskich rzek. Nieznana przyroda i trudy podróży to główne przyczyny, dla których plemiona żyjące a Afryce pozostały do dziś tak mocno odizolowane. Problemem w bezpośrednich spotkaniach może być też bariera kulturowa.

Dlaczego dzikie plemiona Afryki są tak fascynujące? Według etnologów na świecie żyje dziś przynajmniej kilkadziesiąt plemion, które nie utrzymują kontaktów z cywilizacją i kulturą, którą znamy my. Ich życie jest całkowicie odmienne od naszego i często nie zmieniło się od wielu setek lat. Przymiotnik „dziki” może kojarzyć się pejoratywnie, ale w rzeczywistości oznacza jedynie, że dane plemię nigdy nie próbowało nawiązywać kontaktu z resztą świata.

Niełatwo jest docierać do plemion żyjących w dzikich afrykańskich odstępach. To wyzwanie, której podejmują nieliczni podróżnicy. Niektóre z tych ludów zostały jednak poznane dostatecznie, byśmy mogli powiedzieć że możemy opisać choćby podstawy ich zwyczajów i kultury. Oto pięć ciekawych plemion żyjących w Afryce prowadzących życie zdecydowanie odmienne od naszego.

Dzikie plemiona Afryki: Masajowie

Dzikie plemiona Afryki są lepiej lub gorzej poznane. Masajowie należą do zdecydowanie lepiej znanych. Żyją na terenie Kenii oraz częściowo północnej Tanzanii, poza granicami państw – to autochtoni, czyli rdzenni mieszkańcy z tych regionów. Ich społeczność liczy około 993 tys osób. Porozumiewają się w języku Maa, choć wielu z nich uczy się także suahili i angielskiego.

Masajowie żyją w społecznościach zwanych kohortami. Mieszkańcy wiosek przemieszczają się, wypasając zwierzęta (bydło). Struktura społeczności stawia na szczycie najstarszych członków plemienia, jako najbardziej godnych zaufania i doświadczonych. Plemię jest też silnie patriarchalne – liczy się przede wszystkim zdanie mężczyzn. Młodzi chłopcy przechodzą przez rytuał inicjacyjny, którego częścią jest bolesne obrzezanie. Przez podobny zabieg, często kończący się poważnymi komplikacjami, przechodzi także część dziewcząt. Masajowie wyznają religię monoteistyczną, a ich bogiem jest bóstwo o dwóch naturach, zwane Enkai.

Aby osobiście poznać Masajów, wystarczy udać się w podróż do Rezerwatu Narodowego Masai Mara w Kenii. Plemię to zamieszkuje wyjątkowo łatwo dostępny teren. Wielu Masajów porzuciło już koczowniczy tryb życia, mieszka i pracuje w mieście. Mimo to nadal można poznać tradycyjny tryb życia i kulturę Masajów.

Dzikie plemiona Afryki: Himba

Dzikie plemiona Afryki to także znane plemię Himba. Jeśli chodzi o plemiona murzyńskie Afryki Zachodniej, jest ono jednym z lepiej poznanych. Jego członkowie mieszkają w północno - zachodniej części Namibii. Hiba prowadzą koczowniczy tryb życia i hodują zwierzęta. To lud, który wyodrębnił się stosunkowo późno, bo około roku 1870. Ich historia nie był łatwa – zostali się ofiarą eksterminacyjnych działań niemieckich wojsk w okresie II wojny światowej, a w latach 80. XX wieku niemal wymarli przez przedłużającą się, ciężką suszę.

Plemię Himba żywi się głównie mlekiem i jego prostymi przetworami. Co ciekawe, wydojone mleko jako pierwszy spożywa zawsze wódz – dopiero po tym rytuale pozyskane mleko nadaje się do spożycia przez społeczność. Ceremonia powtarza się każdego dnia. Każdy człowiek plemienia ma swoje obowiązki - najstarszy mężczyzna to zawsze wódz tego plemienia w Afryce. Mężczyźni zajmują się wypasem bydła i kóz, kobiety zajmują się czynnościami w wiosce. Plemię to jest o wiele mniej patriarchalne, niż plemię Masajów.

Charakterystyczny dla Himba jest też sposób pielęgnacji skory i włosów. Kobiety pokrywają całe swoje ciało oraz włosy mazią z tłuszczu mlecznego, popiołu, czerwonej ochry i proszków roślinnych. Ich strój także jest bardzo strojny – zawiera liczne korale, bransolety, obroże, ozdoby z kości i metalu.

Aby mózg odwiedzić wioskę Himba, należy poprosić o pozwolenie wodza i podarować mu prezenty. Zdobycie pozwolenia nie jest trudne, jednak niewielu turystów dociera w te regiony.

Dzikie plemiona Afryki: Tuaregowie

Dzikie plemiona Afryki zamieszkują także obszary północne. Tuaregowie mieszkają na Saharze. Można ich spotkać a Algierii, Libii, Nigrze, Burkina Faso i innych państwach. Są nomadami i także nie izolują się od kultury i mieszkańców reszty świata. Zajmują się wypasem bydła i kóz, a często także turystyką. Hodują też wielbłądy. Posługują się zróżnicowanymi dialektami języka o nazwie tamaszek.

Tuaregowie są plemieniem wyjątkowym, bo matriarchalnym. Kobiety mają bardzo silną pozycję w społeczności. Dawniej posiadały znaczny, dziedziczny majątek i same wybierały sobie mężów. W społeczności zdarzają się do dziś rozwody, które dawniej były stosunkowo popularne. Mężczyźni Tuaregów chodzą z zasłoniętą twarzą, w przeciwieństwie do kobiet.

Lud Tuaregów nie prowadzi dziś w całości koczowniczego życia. Wielu jego członków zamieszkało w miastach ze względu na trudną sytuację ekonomiczną.

Dzikie plemiona Afryki: Mursi

Niezwykłe plemię Mursi zamieszkuje tereny Etiopii. To lud pasterski, posługujący się odrębnym językiem i pokrewny do ludu Suri. Do zamieszkanej przez Mursi Doliny Omo można dotrzeć jedynie w porze suchej. Przez pozostałe miesiące osada jest całkowicie odcięta od reszty świata i bardzo trudno jest się do niej dostać.

Charakterystyczną dla ludzi Mursi cechą są krążki w rozciągniętych wargach. Tę nieco szokującą ozdobę umieszcza się w naciętej wardze każdej dziewczynki wchodzącej w okres dojrzewania. Z czasem krążki wymieniane są na coraz większe, aż do około 35 cm średnicy. Im bardziej rozciągnięta warga, tym atrakcyjniejsza jest kobieta i tym więcej krów oddaje jej rodzinie kandydat na męża.

Dzikie plemiona Afryki: Wodaabe

Dzikie plemiona Afryki to także ludy nieco mniej znane, takie jak Wodaabe. Jego przedstawiciele pochodzą z grupy etnicznej Fulbe. To lud koczowniczy, który wędruje wzdłuż południowej Sahary, wypasając długorogie bydło zebu. Hodowla tego rodzaju bydła jest bardzo pracochłonna i wymaga poświęcenia mnóstwa czasu. Plemię to wywodzi się prawdopodobnie z epoki kamienia, jest więc bardzo stare. Co ciekawe, wyróżnia je brak zhierarchizowanej struktury - nie ma tu wodza, który mógłby narzucać innym swoje zdanie.

Lud Wodaabe ma bardzo specyficzne i ciekawe podejście do urody i pielęgnacji własnego ciała. Mężczyźni z tego plemienia noszą bardzo strojne ubiory i wykonują skomplikowane makijaże. Co roku pod koniec pory deszczowej odbywa się ważne konkurs piękności, podczas którego młodzi mężczyźni stroją się i tańczą, konkurując o miano najpiękniejszego w oczach młodych kobiet. To niezwykle barwne święto. Istnieją liczne przedstawiające je zdjęcia.

Filmy o dzikich plemionach Afryki

Dzikie plemiona Afryki, zarówno te znane, jak i całkowicie odizolowane, rozpalają wyobraźnię do czerwoności. Ciekawią nie tylko podróżników i etnologów, ale także wielu ludzi otwartych na świat. Siłą rzeczy stają się także tematem wielu filmów dokumentalnych oraz fabularyzowanych. Z pewnością warto obejrzeć serię filmów pod tytułem „Szokująca Ziemia – Afryka”. Opowiadają one między innymi o rytuałach inicjacyjnych oraz o afrykańskich zwyczajach, wierzeniach i mitach.

W popkulturze także nie brakuje znanych i lubianych filmów poruszających tematykę życia plemion i ludów. Do najlepiej rozpoznawanych z pewnością należy oparty na faktach film „Biała Masajka”, który opowiada o kobiecie zakochanej w masajskim wojowniku.