Kraska – najbarwniejszy ptak w Polsce. Niedługo może zniknąć z naszych lasów
Kraska to jeden z najbarwniejszych ptaków, jakie możemy spotkać w Polsce. Dawniej pospolity, a obecnie skrajnie nieliczny ptak lęgowy, którego populacja w naszym kraju liczy mniej niż 50 par, na zachodzie praktycznie już nie występuje. W Europie Środkowej cała populacja liczy nie więcej niż tysiąc par lęgowych.
- Łukasz Bożycki
Materiał powstał we współpracy z marką Kinder Niespodzianka
Słowo kraska w epoce baroku znaczyło tyle co „piękność” i najczęściej odnosiło się wprost do pięknej kobiety. Znaczenie kraski zmieniało się na przestrzeni wieków, ale zawsze nawiązywało do czegoś barwnego, pięknego i zachwycającego. Do dziś w języku rosyjskim oznacza barwę lub farbę. Pierwsze wzmianki o krasce jako nazwie ptaka, pochodzą z 1584 roku. W rodzinie krasek znajduje się 12 gatunków ptaków, które żyją w tropikalnych rejonach Afryki, Azji i Australii. Na sawannach i terenach pozbawionych drzew prowadzą osiadły tryb życia. Znany jest wyjątek – kraska, która przystosowała się do rozmnażania w klimacie umiarkowanym.
W Afryce spędza większą część swojego życia, przylatując do Europy jedynie na trzy miesiące, aby wychować swoje potomstwo. Kraski korzystają z dwóch korytarzy powietrznych. Pierwszy jest krótszy, ale zdecydowanie bardziej niebezpieczny. Ptaki przelatują wprost nad Saharą oraz Morzem Śródziemnym. Druga trasa zdecydowanie dłuższa, ale bezpieczniejsza, prowadzi wzdłuż wybrzeża Atlantyku lub Oceanu Indyjskiego.
Kraski poznają przyszłych partnerów podczas długich afrykańsko-europejskich wędrówek. Wybór dokonywany jest na podstawie podobieństwa cech zewnętrznych. Każda z płci chce mieć partnera jak najbardziej podobnego do siebie i równie zaangażowanego w wychowywanie potomstwa. Zaobserwowano, że im bardziej ptaki są do siebie podobne, tym są sobie wierniejsze. Nie ma wątpliwości co do tego, że miłość spotyka kraski w podróży, a najważniejszą rolę w ocenie partnera odgrywa barwa upierzenia, która uzależniona jest od zawartości barwników (karotenoidów i melanin) oraz mikrostruktury samych piór. Patrząc na kolor głowy samca, potencjalna partnerka jest w stanie przewidzieć jak dobrym będzie on ojcem. Skutecznie wyczuwa, ile czasu w przyszłości poświęci on na wysiadywaniu jaj oraz karmieniu piskląt. Podczas wyboru samicy, samiec dokładnie przygląda się jej ubarwieniu grzbietu, co przekłada się na ocenę tego, jaką będzie w przyszłości matką.
Różnice w upierzeniu poszczególnych krasek są poza zasięgiem percepcji ludzkiego wzroku. Sekrety zmysłowego piękna krasek ukrywają się w ultrafioletowej części spektrum światła. Zakresie niewidzialnym dla człowieka, a doskonale widocznym dla niektórych ptaków. Człowiek postrzega barwy za pomocą trzech rodzajów czopków znajdujących się w siatkówce oka i wywołujących wrażenie czerwieni, zieleni oraz barwy niebieskiej. Kraski posiadają dodatkowy, czwarty rodzaj czopków, które umożliwiają im widzenie w ultrafiolecie. W zawiązku z tym, łatwo sobie wyobrazić, że gdyby kraski czytały cyfrową wersję Travelera, to obraz, który nas zachwyca, byłby dla nich po prostu wybrakowany.
Córeczka tatusia i synek mamusi
Pisklęta pojawiają się po 20 dniach wysiadywania jaj. Początkowo są nagie i ślepe oraz w pełni uzależnione od rodziców. Opuszczenie gniazda przez młode kraski nie oznacza ich samodzielności. Ptaki nadal potrzebują wsparcia ze strony dorosłych. Rodzicom w wychowywaniu potomstwa pomagają czasem starsze dzieci, co jest rzeczą zupełnie naturalną. Zwykle są to ptaki w drugim roku życiu, które jeszcze same nie założyły swoich rodzin.
Badania naukowe sugerują, że córeczka tatusia i synek mamusi w świecie krasek ma swoje potwierdzenie. Obserwowano dorosłe ptaki, które podzieliły się obowiązkami rodzicielskimi podczas karmienia piskląt. Każdy z rodziców miał do wykarmienia wybrane przez siebie pisklę, którym pieczołowicie się opiekował. Wobec zagrożenia wielkość intruza nie ma żadnego znaczenia. Rodzice zawsze bronią swoje potomstwo przed potencjalnym niebezpieczeństwem. Zbliżający się do gniazda myszołów, kania czarna, jastrząb, wiewiórka, a nawet kot zostanie natychmiast zaatakowany i przepędzony. Dorosłe ptaki działają w myśl zasady – dzieci zawsze są najważniejsze. Wszystko co robimy, robimy dla nich!
Przyroda jest dużo bardziej barwna i złożona niż wymagałaby tego od niej ewolucja. Karol Darwin podobno mawiał, że ogon pawia przyprawia go o mdłości. Uważał, że tak jaskrawe i wydatne ubarwienie z punktu ewolucji, jest niepotrzebnym ryzykiem zwiększającym zagrożenie ze strony drapieżników. Kraska, która przylatuje do Polski na kilka miesięcy z południowej Afryki, przynosi powiew różnorodności, piękna i być może marzeń o podróży, która odmieni nasze życie.
1 z 8
Kraska
2 z 8
Kraska
3 z 8
Kraska
4 z 8
Kraska
5 z 8
Kraska
6 z 8
Kraska
7 z 8
Kraska
8 z 8
Kraska