Mapa „drzew księżycowych”. NASA pokazuje, gdzie posadzono nasiona z misji Apollo 14

50 lat temu w kosmos wysłano ponad 400 nasion różnych gatunków drzew. Po powrocie na Ziemię nasiona zasadzono w różnych miejscach na świecie. Pół wieku od czasu misji Apollo 14 NASA opublikowała mapę z lokalizacją 83 pozostałych przy życiu księżycowych drzew. Praktycznie wszystkie rosną na terenie Ameryki Północnej, zaledwie dwa można znaleźć w Ameryce Południowej i kolejne dwa w Europie.

W księżycowej hodowli znajdują się sekwoje, jodły, jawory, sosny i wiele innych. Od czasu posadzenia drzew blisko jedna trzecia roślin obumarła.

Wysłanie nasion w kosmos było częścią misji Apollo 14, podczas której astronauci Alan Shepard i Edgar Mitchell stanęli na Księżycu, a Stuart Roosa krążył nad nim w module dowodzenia z nasionami, które znajdowały się w jego osobistym zestawie. W 2021 roku mija 50. rocznica misji Apollo 14, w ramach której po raz trzeci wylądowano na Księżycu, za to po raz pierwszy na księżycowych wyżynach.

Podczas misji nasiona sklasyfikowano i posortowano, a na Ziemi trzymano nasiona kontrolne w celu porównania ich właściwości i ewentualnych różnic między księżycowymi drzewami, a zwykłymi - ziemskimi.

Nasiona zostały bezpiecznie sprowadzone na Ziemię, jednak po lądowaniu, w czasie procedury odkażania, pękł pojemnik, w którym je przechowywano. Na skutek wypadku wiele nasion nie nadawało się do zasadzenia.

„Powstałe sadzonki były sadzone w całych Stanach Zjednoczonych (często w ramach obchodów dwustulecia kraju, w 1976 r.) i na całym świecie. Stanowią hołd dla astronauty Roosy i programu Apollo” - mówi po latach NASA w oświadczeniu.

NASA przekazała nasiona pod opiekę US Forest Service, która czuwała nad nimi, dopóki nie wykiełkowały. Niektóre zostały zasadzone dopiero po latach od misji, więc dziś wciąż są stosunkowo młodymi drzewami, podczas gdy inne zdążyły się pięknie rozwinąć.

Map copyright Dr. Michele M. Tobias.

Szczegółową mapę z lokalizacjami wszystkich księżycowych drzew stworzył dr Michele Tobias z University of California Davis. Prace nad projektem zaczął w 2016 roku.

Wcześniej tematem – przez lata zapomnianym i pozostawionym samemu sobie – zainteresował się były astronauta David Williams. Williams w 1996 roku zaczął poszukiwania księżycowych drzew i skatalogowanie ich. Zaczął od listy 22 drzew, którą udało mu się rozszerzyć do 83 pozycji.

Były astronauta twierdzi, że los większości drzew nie miał nic wspólnego z ich podróżą w kosmos. W porównaniu z nasionami, które nigdy nie podróżowały wokół Księżyca, nie zaobserwowano żadnej widocznej różnicy, czego można by się spodziewać i oczekiwać.

Jedno z księżycowych drzew posadzono w pobliżu Białego Domy, inne w Brazylii czy w Szwajcarii, a jedną z sadzonek podarowano m.in. cesarzowi Japonii. Drzewa sadzono również na Washington Square w Filadelfii, w Valley Forge, w International Forest of Friendship oraz na różnych uniwersytetach i w centrach NASA.

Apollo wyniósł człowieka na Księżyc

Apollo był programem NASA, który wystartował w 1961 roku i osiem lat później wyniósł pierwszego człowieka na Księżyc. Podczas pierwszych czterech lotów testowano sprzęt do programu Apollo, a sześć z pozostałych siedmiu lotów wylądowało na Księżycu.

Pierwszą załogową misją na Księżyc był Apollo 8, który okrążył satelitę w Wigilię Bożego Narodzenia w 1968 roku, ale nie wylądował. Załoga Apollo 9 spędziła dziesięć dni na orbicie Ziemi i ukończyła pierwszy załogowy lot modułu księżycowego - sekcji rakiety Apollo, którą Neil Armstrong miał później wylądować na Księżycu.

Misja Apollo 11 była pierwszą, która wylądowała na Księżycu 20 lipca 1969 roku. Kapsuła wylądowała na powierzchni Srebrnego Globy wioząc dowódcę misji Neila Armstronga i pilota Buzza Aldrina. Armstrong i Aldrin szli po powierzchni Księżyca, podczas gdy Michael Collins pozostawał na orbicie wokół Księżyca.

Apollo 12 wylądował później tego samego roku, 19 listopada na Oceanie Burz. Apollo 13 miał być trzecią misją zakończoną lądowaniem na Księżycu, ale po 56 godzinach lotu eksplozja zbiornika z tlenem zmusiła załogę do zmiany planów, przeniesienia się do modułu księżycowego Aquarius i powrotu na Ziemię.

Apollo 14 to trzecia załogowa misja, w czasie której dwaj astronauci wylądowali na powierzchni Księżyca. W czasie wyprawy zebrano 42 kg próbek gruntu księżycowego. Astronauci podczas wyjść na powierzchnię Księżyca przebywali poza lądownikiem ponad dziewięć godzin. Shepard i Mitchell poruszając się po Księżycu po raz pierwszy użyli specjalnie skonstruowanego dla potrzeb tej misji Apollo wózka, dzięki któremu mogli przewozić m.in. sprzęt do badań naukowych.

Apollo 15 była dziewiątą załogową misją księżycową w programie kosmicznym Apollo i uznawana w tamtym czasie za najbardziej udany załogowy lot kosmiczny do tego momentu ze względu na jego długi czas trwania i większy nacisk na eksplorację naukową niż był możliwy w poprzednich misjach.

Ostatnie lądowanie na Księżycu Apollo miało miejsce w 1972 roku po tym, jak w sumie 12 astronautów wylądowało na powierzchni Księżyca.