W Turcji znaleziono jeden z najstarszych dowodów na przeprowadzanie trepanacji czaszki. Wyróżnia się wielkością

W tym artykule:

1. Jedna z najstarszych trepanacji w regionie
2. Co zdradza czaszka sprzed tysięcy lat?
3. Historyczne operacje czaszek

Turcja jest jednym z ulubionych kierunków nie tylko turystów spragnionych słońca, ale też archeologów. To właśnie tam znajdują się słynne podziemne miasta. W ostatnich latach badacze trafili na jeszcze więcej intrygujących artefaktów z bogatej przeszłości Anatolii. Jedne z ostatnich odkryć tureckich badaczy to między innymi rzymska mozaika o powierzchni ponad 100 m kw., czy ślady ślady nieznanego do tej pory języka.

Jedna z najstarszych trepanacji w regionie

W oświadczeniu dla Agencji Anadolu (AA) archeolodzy poinformowali, że podczas ubiegłorocznych wykopalisk w pobliżu miasta Konya odkryli grób zawierający szczątki siedmiu osób. Najciekawszym znaleziskiem okazała się jednak czaszka z wyraźnymi śladami po trepanacji. Była to operacja polegająca na wywierceniu otworu w czaszce.

I choć to jeden z najbardziej skomplikowanych zabiegów medycznych, kolejne odkrycia dowodzą, że nasi przodkowie wykonywali go już tysiące lat temu i to w różnych miejscach na świecie. Czaszka znaleziona w środkowej Turcji liczy ponad 8 tys. lat.

Otwór o średnicy 2,5 cm znaleziono w czaszce młodego mężczyzny. Badania przeprowadzili profesor Handan Üstündağ z Uniwersytetu Anadolu, profesor Başak Boz z Uniwersytetu w Trakya, profesor Arzu Demirel z Uniwersytetu Mehmeta Akifa Ersoya i doktorant archeolog Donald Kale. Udało im się ustalić nie tylko, jak przebiegał zabieg, ale też, w jakim stanie był pacjent.

Tiwanuku celowo deformowali czaszki niemowląt. Wiadomo, jakich technik używali i czemu miało to służyć

Deformacje czaszek od wieków fascynują badaczy i historyków. Co o nich wiadomo? Najnowsze badania rzucają nowe światło na makabryczną praktykę z Ameryki Południowej.

Co zdradza czaszka sprzed tysięcy lat?

– Uważamy, że była to trepanacja w celach terapeutycznych. Zidentyfikowaliśmy ten szkielet jako należący do młodego mężczyzny w wieku 18–19 lat. Nic nie wskazuje na to, że dana osoba przeżyła operację. W tkance kostnej nie było oznak gojenia. Kiedy wykonywano tę operację, mężczyzna albo umierał, albo już nie żył – komentuje profesor Üstündağ.

Jak dodaje, w przeszłości trepanację przeprowadzano w leczeniu bólów głowy, krwotoków mózgowych czy zaburzeń psychicznych. Wywiercanie otworu w czaszce było też jedną z metod oczyszczania złamanych fragmentów kości oraz usuwania gromadzących się w mózgu płynów.

To nie pierwsze odkrycie archeologiczne będące przykładem przeprowadzania trepanacji czaski w Anatolii. Znalezisko z Çatalhöyük uchodzi jednak za jedno z najstarszych. Od innych czaszek z podobnego okresu różni się, chociażby wielkością otworu.

– Nasze odkrycie pokazuje, że ludzie, którzy żyli 8500 lat temu, próbowali leczyć choroby, łagodzić ból i cierpienie swoich bliskich oraz zapobiegać śmierci. To odkrycie jest również niezwykłe z punktu widzenia historii medycznej – tłumaczy profesor Üstündağ.

Historyczne operacje czaszek

Na przestrzeni wieków metody przeprowadzania trepanacji wielokrotnie się zmieniały. Tu najcenniejszym źródłem wiedzy są oczywiście odkrycia archeologiczne. Niektóre uchodzą za wyjątkowo nietypowe, ale prawdopodobnie nie są reprezentatywne dla całego regionu lub epoki.

Nie warto ich jednak lekceważyć. I tak na przykład w czaszce kobiety, która należała do germańskiego ludu zwanego Longobardami, znaleziono nacięcia w kształcie... krzyża. Jak ustalili naukowcy, przeszła dwa zabiegi trepanacji. Drugi z nich najprawdopodobniej doprowadził do jej zgonu.

Intrygującą zagadką jest też starożytna czaszka odnaleziona w Peru. A to dlatego, że może być dowodem na najstarszą w historii operację wszczepienia implantu. Naukowcy są jednak podzieleni i cześć z nich podejrzewa, że odkrycie jest znakomitą fałszywką.

Źródło: Anadolu Agency

Nasz ekspert

Mateusz Łysiak

Dziennikarz zakręcony na punkcie podróżowania. Pierwsze kroki w mediach stawiał w redakcjach internetowej i papierowej magazynu „Podróże”. Redagował i wydawał m.in. w gazeta.pl i dziendobrytvn.pl. O odległych miejscach (czasem i tych bliższych) lubi pisać nie tylko w kontekście turystycznym, ale też przyrodniczym i społecznym. Marzy o tym, żeby zobaczyć zorzę polarną oraz Machu Picchu. Co poza szlakiem? Kuchnia włoska, reportaże i pływanie.