Theodore Roosevelt budował potęgę USA. Między innymi dzięki doktrynie grubego kija

Spis treści:

1. Theodore Roosevelt – osiągnięcia w polityce wewnętrznej
2. Gruby kij w polityce zagranicznej
3. Życie prywatne
4. Aktywność po prezydenturze

Od dzieciństwa Theodore Roosevelt był słabego zdrowia. Ataki astmy uniemożliwiały mu uczestnictwo w lekcjach, więc do szkoły nie chodził. Na szczęście przyszedł na świat (27 X 1858 r.) w zamożnej rodzinie kupieckiej, więc nauczanie odbywało się w domu. Dzięki temu mógł wstąpić na studia na uniwersytecie Harvarda. Studiował też prawo na Columbii.

Polityką Theodore Roosevelt zajął się wcześnie, bo tuż po ukończeniu edukacji wyższej. Działał w ramach partii republikańskiej. Zaczynał od członkostwa w legislaturze stanu Nowy Jork. Rywalizował też o urząd burmistrza Nowego Jorku, ale przegrał. W latach 1899–1901 był gubernatorem stanu Nowy Jork.

Po zatonięciu w porcie w Hawanie amerykańskiego pancernika USS Maine Theodore Roosevelt agitował za wypowiedzeniem Hiszpanii wojny. Gdy w 1898 r. ta w końcu wybuchła, sam poszedł do wojska, dosługując się stopnia pułkownika. Dzięki dużej popularności zaczął się liczyć w krajowej polityce.

4 III 1901 r. wybory prezydenckie wygrał William McKinley, a jego wiceprezydentem był właśnie Roosevelt. Gdy McKinley został postrzelony przez zamachowca i zmarł, Roosevelta zaprzysiężono jako kolejnego, 26. już prezydenta Stanów Zjednoczonych. O ile pierwszą kadencję dostał dzięki konstytucyjnemu automatowi, to drugą zyskał w wyborach.

Theodore Roosevelt – osiągnięcia w polityce wewnętrznej

Okres rządów Roosevelta to czas napięć społecznych, strajków, organizowania się ruchu robotniczego oraz rosnących w siłę przemysłowych monopoli. Prezydent angażował się w łagodzenie sporów między pracownikami i właścicielami środków produkcji, obawiając się społecznych wystąpień i radykalizacji nastrojów. Opowiadał się za uznaniem i przestrzeganiem praw pracowniczych, wprowadzeniem ubezpieczeń społecznych i organizacją związków zawodowych. Konsekwentnie dążył do wzmocnienia roli władzy wykonawczej, by wytrzymała presję ze strony brutalnie walczących o swoje interesy wielkich firm. Występował przeciwko praktykom monopolistycznym.

Jednym ze sztandarowych przykładów tej polityki było doprowadzenie do rozwiązania Northern Security Company, firmy należącej do znanego finansisty JP Morgana. To przedsiębiorstwo powstałe drogą wykupu i połączenia trzech mniejszych przewoźników uzyskało monopol na przewozy kolejowe na północnym zachodzie USA. Roosevelt powołał też Departament Handlu i Pracy, który miał wdrażać politykę przemysłową państwa. Jego część stanowiło Biuro Korporacji mające przeciwdziałać ekscesom wielkich firm.

Wielki biznes potrafił się jednak odwinąć. JP Morgan w 1907 r. doprowadził do wybuchu w kraju paniki finansowej. Zademonstrował w ten sposób swoją siłę mogącą bardzo zaszkodzić władzy politycznej. Panikę JP Morgan potem pomógł stłumić, ale władza państwowa zrozumiała już, jak bardzo trzeba się z nim liczyć.

Roosevelt ma też zasługi na polu ochrony przyrody. Stworzył bowiem Służbę Leśną i przyczynił się do ustanowienia licznych obszarów chronionych. Nawiasem mówiąc, prezydent był wielbicielem zwierząt i liczne pupile trzymał w czasie swego urzędowania w Białym Domu.

Gruby kij w polityce zagranicznej

„Przemawiaj łagodnie i noś ze sobą gruby kij”. Takich słów użył Roosevelt, wygłaszając prezydenckie orędzie w grudniu 1904 r. Było to rozwinięcie czy też uzupełnienie słynnej doktryny Monroe’a, w myśl której USA nie interweniują w Europie i nie pozwolą na interwencją państw europejskich w obu Amerykach. Roosevelt ogłosił w ten sposób, że Stany Zjednoczone mają prawo do i akcji zbrojnych i swoistego dyscyplinowania innych państw amerykańskich.

A żeby móc tę neokolonialną doktrynę skutecznie stosować i rozszerzać wpływy Ameryki, potrzebna była marynarka wojenna. Rozumiejący to prezydent doprowadził do jej szybkiego rozwoju i potężnego wzmocnienia. Efektowną demonstracją możliwości militarnego, a co za tym idzie także politycznego działania na całym globie był rejs Wielkiej Białej Floty. Od grudnia 1907 r. do lutego roku 1909 r. cztery amerykańskie pancerniki oraz liczne jednostki towarzyszące, w sumie 16 okrętów i kilkanaście tysięcy marynarzy, opłynęło świat dookoła.

Praktycznym efektem takiej polityki były militarne interwencje i okupacje Haiti, Dominikany czy Nikaragui. Istotnym wzmocnieniem globalnej pozycji USA było również przystąpienie do przekopu Kanału Panamskiego. Aby to osiągnąć, Amerykanie mocno przyczynili się do secesji Panamy od Kolumbii, uzależniając ją od siebie. Układ z oderwaną już Panamą gwarantował USA w zamian za 10 mln dol. opłaty dzierżawnej swobodne zarządzanie strefą kanału. Kanał ostatecznie ukończono i otwarto w 1914 r.

W 1905 r. Theodore Roosevelt mediował w czasie wojny rosyjsko-japońskiej, organizując konferencję pokojową w Portsmouth. Zawarcie przez walczące strony porozumienia uznano za wielki sukces. Roosevelt został za to uhonorowany Nagrodą Nobla.

Życie prywatne

Theodore Roosevelt żonaty był dwukrotnie. Jego pierwszą żoną została poznana w czasie studiów Alice Hathaway Lee. Poślubił ją w roku 1880, a 14 lutego 1884 r., tuż po narodzinach ich córki, zmarła. Notabene, w tym samym dniu zmarła także matka Roosevelta. Przybity tym przyszły prezydent na dwa lata wycofał się z działalności publicznej. Wyjechał na prowincję, gdzie radził sobie z tym ciosem od losu, pracując fizycznie. W 1886 r. stanął na ślubnym kobiercu ponownie, poślubiając Edith Kermit Carow. Doczekał się z nią piątki dzieci.

Aktywność po prezydenturze

Po dwóch kadencjach Theodore Roosevelt przeszedł w stan spoczynku. W 1908 r. prezydentem został poparty przez niego William Taft. Roosevelt oddał się polowaniu i podróżom. Odwiedził m.in. Afrykę.

W roku 1912 znów postanowił zawalczyć o prezydenturę. Nie uzyskał jednak nominacji partii republikańskiej, wystartował więc jako kandydat nowej Partii Postępowej. W czasie prowadzenia kampanii w Milwaukee został postrzelony przez zamachowca. Mimo poważnej rany klatki piersiowej doszedł do siebie.

Wskutek podziału w elektoracie republikanów ani Roosevelt, ani jego konkurent Taft, bijący się o swoją drugą kadencję, nie wywalczyli prezydentury. Wybory wygrał reprezentujący partię demokratyczną Woodrow Wilson. Theodore Roosevelt zmarł 6 I 1919 r. w Oyster Bay w Nowym Jorku.