Tajemnica pochówku niemowlęcia sprzed 3 800 lat. Zamiast trumny - ceramiczne naczynie

Choć współcześnie pochowanie noworodka czy niemowlęcia w ceramicznym naczyniu zamiast trumny może wydawać nam się nietypowe, to tego typu pochówki w badanym okresie i rejonie nie należały do rzadkości. Wciąż jednak pozostaje tajemnicą, dlaczego dzieci były chowane w ten sposób.

– Możemy podejść do sprawy praktycznie i stwierdzić, że być może ciała były tak kruche, że bliscy czuli potrzebę ochrony ich przed otoczeniem nawet po śmierci. Ale zawsze istnieje też interpretacja, że dzban jest prawie jak łono, więc zasadniczo mogło chodzić o to, aby zwrócić dziecko z powrotem do Matki Ziemi lub symbolicznie do łona jego matki – wyjaśnia w rozmowie z Live Science Yoav Arbel, archeolog z Izraela, członek zespołu badawczego, który znalazł dzban ze szczątkami.

Odkrycia dokonano na terenie wykopalisk przynależącym do liczącego 4000 lat miasta Jaffa. To starsza część Tel Awiwu, drugiego po Jerozolimie najbardziej zaludnionego miasta Izraela. Jaffa było jednym z najwcześniejszych miast portowych na świecie i było zamieszkiwane prawie nieprzerwanie w całej historii swojego istnienia.

– Istnieją różne okresy, w czasie których ludzie w Izraelu chowali niemowlęta w słojach, od epoki brązu po czasy nie późniejsze niż 100 lat temu – mówi Arbel.

Archeologiczna żyła złota

Znalezisko zostało szczegółowo opisane w setnym numerze czasopisma Atiqot, które zawiera ponad 50 innych opracowań archeologicznych z Jaffy. Ponieważ Jaffa była prawie nieprzerwanie zasiedlona przez niemal cztery tysiąclecia, znaleziska opisane w czasopiśmie obejmują różne okresy historyczne.

W innym miejscu Arbel i jego zespół znaleźli duży śmietnik pełen kawałków importowanych amfor (naczyń ceramicznych) z okresu hellenistycznego, od IV do pierwszego wieku p.n.e. Te około 2300-letnie amfory, które były używane do przechowywania wina, zostały wykonane na greckich wyspach, takich jak Rodos i Kos – wynika z badań. Odkrycie dostarcza dowodów na to, że szlaki handlowe między Jaffą a Grecją były silnie rozwinięte – mówi Arbel.

Archeolodzy znaleźli również 30 monet z okresu hellenistycznego, krzyżowego (XII – XIII w.), późnego osmańskiego (koniec XVIII – początek XX wieku) i brytyjskiego (1942). Odkryli także szczątki co najmniej dwóch koni i ceramikę pochodzącą z Imperium Osmańskiego, 232 muszelki, w tym te z Morza Śródziemnego i trzy guziki z masy perłowej.

Znaleziono też dowcipną starożytną grecką mozaikę, odkrytą w pobliżu nekropolii z IV lub V wieku naszej ery. Napis na niej głosi: „Bądźcie odważni wszyscy, którzy jesteście tu pochowani. To jest to!”. W istocie maksyma oznacza, że „to jest życie!” i że śmierć jest wspólnym przeznaczeniem wszystkich – wyjaśnia Zvi Greenhut, szef działu publikacji w IAA, powiedział Live Science.