Symbole egipskie i ich znaczenie – co zdobiło egipskie świątynie i obeliski?
Symbole egipskie towarzyszyły właściwie każdemu etapowi rozwoju cywilizacji nad Nilem. Jakie znamy symbole egipskie? Znaczenie najważniejszych z nich rozszyfrowujemy poniżej.
W tym artykule:
Symbole egipskie były odzwierciedleniem ówczesnych wierzeń, a każdy z nich pełnił określoną funkcję. Pojawiały się na ścianach świątyń, zdobiono nimi rytualne obeliski, noszono je w formie amuletów ochronnych.
Egipskie symbole magiczne są ściśle związane ze starożytnymi wierzeniami i kulturą królestwa faraonów. W czasach przed Chrystusem zdobiły świątynie, a także inne ważne obiekty i obeliski wykorzystywane w rytualnych ceremoniach. Pełniły też funkcję magicznych atrybutów.
Egipskie mumie przemówiły. Rozwikłano zagadkę śmierci sprzed 2600 lat
Koniec stycznia obrodził ciekawymi wydarzeniami dla miłośników historii. Dzięki dociekliwym naukowcom dwie egipskie mumie przemówiły. Jedna dosłownie, własnym głosem poprzez model 3D jej ...
Wcześniej amulety egipskie były wytwarzane z części zwierzęcych, głównie z pazurów i zębów. Wraz z rozwojem pisma ideograficznego, w kamieniach zaczęto rzeźbić symbole, które były też przenoszone na ściany, później także na papirusy. Wraz z rozwojem egipskiego rzemiosła, amulety były wykonywane z coraz szlachetniejszych kruszców, m.in. ze złota.
Oko Horusa
Nasze zestawienie otwiera jeden z najbardziej znanych egipskich symboli. Oko Horusa symbolizuje królewską moc, szczęście, zdrowie poświęcenie. Starożytni przypisywali mu właściwości lecznicze i ochronne.
Jak głosi legenda, Horus - bóg nieba - miał stracić lewe oko w pojedynku z Setem - bogiem pustyni, ciemności i burz. Set miał je pokroić na kawałki. Jednak za sprawą magii zrosło się, a Horus odzyskał wzrok. W egipskiej mitologii, lewym okiem boga niebios jest Księżyc, a prawym - Słońce. Ta legenda ma wyjaśniać, dlaczego pierwsze z wymienionych ciał niebieskich świeci słabiej od drugiego.
Jako amulet, oko Horusa miało odbijać złą energię i zazdrosne spojrzenia. Taki talizman miał też chronić noszącą go osobę przed urokiem. Oko miało też odwoływać się do wszechwiedzy i poszerzonej świadomości.
Ciekawostka - w starożytnym Egipcie symbol ten był wykorzystywany w obliczeniach matematycznych. Takie zastosowanie wynikało z faktu, że każda część oka odpowiadała innemu ułamkowi.
Symbol Hathor
Kolejnym egipskim symbolem, który warto przybliżyć, jest charakterystyczna tarcza słoneczna otoczona rogami. To symbol Hathor - bogini płodności i opiekunki wszystkich zakochanych.
Charakterystyczny znak ma symbolizować nakrycie głowy, które nosiła bogini. Choć wypada zaznaczyć, że według jednej z teorii, jest on ewolucją symbolu krowy - najcenniejszego zwierzęta gospodarskiego w starożytnym Egipcie.
Symbol Hathor był typowo kobiecym amuletem. Swoim posiadaczkom, miał zapewnić płodność, rozbudzić ich piękno i zapewnić pożądanie ze strony mężczyzn.
Ankh
Kolejny symbol w naszym zestawieniu - ankh - jest tak samo rozpoznawalny, jak słynne oko Horusa. Słynny egipski krzyż charakteryzuje się zapętloną górną częścią. Taki kształt miał nawiązywać do kobiecego łona, więc ankh był traktowany jako jeden z symboli płodności, ale nie tylko. Był też symbolem życia i jednym z atrybutów potwierdzających boskość faraonów.
Jako amulet, egipski krzyż miał zapewniać ochronę, zarówno w życiu ziemskim, jak i pozagrobowym. Egipcjanie wierzyli też, że sprowadza szczęście i zapewnia dostatek.
Skarabeusz
Kolejnym znanym symbolem starożytnego Egiptu jest skarabeusz. Występował powszechnie w egipskiej ikonografii i sztuce. Nic dziwnego, bo skarabeusz był czczony przez Egipcjan jako jedno ze świętych zwierząt.
Tajemnicza egipska księga rytualna właśnie została przetłumaczona. Ma 1300 lat
Naukowcy przetłumaczyli starożytną księgę, którą odnaleziono w Egipcie. Okazało się, że zawiera zaklęcia i egzorcyzmy. Używali jej wyznawcy Seta.
Jako hieroglif, skarabeusz był wybijany jako jeden ze znaków królewskiej pieczęci i oznaczał ważne budynki administracji państwowej, a to dlatego, że znak ten był manifestacją boskiej siły i symbolizował dobre zmiany. Jako symbol ponownych narodzin, zdobił też komory grobowców.
W egipskiej mitologii, pod postacią skarabeusza czczono boga Chepri. Jego imię można przetłumaczyć jako "ten, który się rozwija". Nazewnictwo to miało nawiązywać do zwyczajów owadów, które składały jaja w odchodach, w ten sposób zapewniając pożywienie swojemu świeżo wyklutemu potomstwu. Z odchodów wychodziły już w pełni rozwinięte osobniki, sprawiając wrażenie, że rozwinęły się z niczego. Podobnie jak skarabeusze toczą kulki uformowane z odchodów, Chepri toczył po nieboskłonie słoneczną tarczę.
Dżed
Symbol dżed przedstawia kolumnę lub filar z czterema poziomymi belkami w górnym fragmencie. Dla starożytnych, był to kręgosłup Ozyrysa - symbol stabilności i trwałości. Inna teoria wskazuje, że symbol dżed miał być drogowskazem dla duszy opuszczającej umarłe ciało - kładziono go na dnie sarkofagu, aby dusza mogła podnieść się i odbyć ostatnią podróż, prowadzącą wprost do zaświatów.
Potęga egipskich hieroglifów
Hieroglify egipskie nie służyły tylko do opisu świata. Ten starożytny rodzaj pisma kontrolował rzeczywistość, zarówno w świecie mitycznym, jak i społecznym. W jaki sposób hieroglify stw...
Dżed był wykorzystywany w wielu ludowych obrzędach o charakterze religijnym, przede wszystkim w trakcie misteriów ozyryjskich. Od filaru wzięła się też nazwa miasta, będącego ośrodkiem kultu boga Ozyrysa - Dżedu.
Tyet
Uważny obserwator zauważy, że symbol tyet przypomina nieco znak ankh. Wypada podkreślić, że oba hieroglify nie są podobne wyłącznie pod względem wyglądu, ale także znaczenia. Tyet symbolizuje przepływ krwi menstruacyjnej z łona bogini i stanowi potwierdzenie jej magicznych mocy. Jest też interpretowany jako symbol życia i dobra.
Symbol ten często zdobił komory grobowe. Występował też jako amulet, najczęściej rzeźbiony z czerwonego kamienia.
Uroboros
Kolejny znany symbol to egipski znak nieskończoności. Uroboros przedstawia węża (niektórzy interpretują to stworzenie jako smoka) pożerającego swój ogon. Istota ta tworzy krąg, co można zinterpretować jako symbol śmierci i odrodzenia.
Świątynia Hatszepsut. Co warto wiedzieć o budowli postawionej na cześć władczyni Egiptu?
Świątynia Hatszepsut to jedna z najbardziej imponujących budowli powstałych w starożytnym Egipcie. Dla historyków fascynująca jest nie tylko niezwykła fasada świątynie, ale także to, co ...
Po raz pierwszy ten charakterystyczny motyw najprawdopodobniej został użyty w XIV wieku p.n.e. Odnaleziono go w grobowcu Tutanchamona, gdzie opisuje zjednoczenie dwóch bóstw: Ra i Ozyrysa. W tym tekście pożerające się węże stanowią metaforę boga Mehena, chroniącego Ra. Jako całość, tekst przedstawia początek i koniec czasu.
Uroboros jest obecny także w innych egipskich źródłach. Symbolizuje w nich chaos otaczający idealnie uporządkowany świat.
Nebu
Nebu, czyli złoty kołnierz z obwisłymi końcami i siedmioma kolcami zwisającymi w jego środkowej części, to egipski symbol złota. Mieszkańcy kraju faraonów wierzyli, że złoto jest metalem niezniszczalnym, który został zesłany przez bogów. Znajdowało to odzwierciedlenie w ich religii - Ra, bóg słońca, był też nazywany imieniem "Góra Złota". Królewskie grobowce określano mianem "Domów Złota". W okresie Starego Państwa, faraonów nazywano "Złotym Horusem".
Pierścień Atlantów
Nasze zestawienie zamyka dość niejasny symbol. Sama jego nazwa - pierścień Atlantów - wskazuje, że był on atrybutem mitycznej cywilizacji zamieszkującej wyspę Atlantydę. Według legend cywilizacja Atlantów była najbardziej rozwiniętą ze wszystkich w starożytności. Żadne badania naukowe nigdy nie potwierdziły istnienia Atlantydy, jednak faktem jest, że ów pierścień znaleziono na terenie Egiptu. Ma to tłumaczyć inna legenda, według której część Atlantów, którzy przetrwali wielki kataklizm, miała znaleźć schronienie właśnie w kraju nad Nilem.
Zabytki Egiptu - najważniejsze obiekty i miejsca zachowane z czasów starożytnych
Zabytki Egiptu należą do najcenniejszych artefaktów antycznej historii. Które z nich warto zobaczyć na własne oczy? Poniżej wymieniamy najciekawsze zabytki Egiptu.
Pierścień Atlantów jest zdobiony prostymi figurami geometrycznymi, ułożonymi według określonego porządku. Kształty te mają nieść w sobie moc uzdrawiania, chronić przed wszelkim niebezpieczeństwem i odpierać złą energię. Mówimy tu zatem o typowym amulecie, w którym zaklęte są starożytne wierzenia.
Nasz ekspert
Artur Białek
Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.