Sycylijskie podwodne jaskinie kluczem do poznania migracji Homo sapiens. Są niemal nieznane nauce
Czy jednym z pierwszych miejsc na kontynencie europejskim, do którego przybyli pierwsi przedstawiciele Homo sapiens, była największa wyspa Morza Śródziemnego, Sycylia? Znajduje się na niej sporo zatopionych jaskiń, które są niemal nieznane nauce. Archeolodzy rozpoczęli ich badanie.
Spis treści:
- Amerykanie w jaskiniach
- Sporo jaskiń do zbadania
- Pierwsi Homo sapiens na Sycylii. Co wiemy do tej pory?
Dróg, którymi nasi przodkowie kilkadziesiąt tysięcy lat temu przebyli z Afryki do Europy mogło być kilka. Naturalnym wyborem mógł być marsz przez Sycylię w dzisiejszych Włoszech ze względu na stosunkowo bliski dystans względem Afryki.
Poza tym w epoce lodowcowej możliwie było przedostanie się tą drogą – poprzez Sycylię – zapewne nawet suchą stopą. Dopiero później podniósł się znacząco poziomo mórz i oceanów. Z tego powodu zatopione dziś jaskinie Sycylii mogą być świetnym źródłem informacji o pobycie naszych przodków dziesiątki tysięcy lat temu.
Amerykanie w jaskiniach
Badacze z USA podsumowali właśnie pierwszą część szeroko zakrojonego projektu naukowego, mającego na celu rozpoznanie podwodnych jaskiń Sycylii. Wnioski opublikowali na łamach czasopisma naukowego „PLOS One”. W ich ocenie odkrycia mogą pomóc wyjaśnić wczesną ekspansję Homo sapiens na wyspy Morza Śródziemnego
Badania archeologiczne prowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Waszyngtońskiego w St. Louis sugerują, że przybrzeżne i podwodne jaskinie w południowej Sycylii zawierają ważne i nieznane do tej pory wskazówki dotyczące ścieżki i losu Homo sapiens kilkadziesiąt tysięcy lat temu.
W południowo-wschodniej Sycylii jest bardzo niewiele stanowisk archeologicznych z epoki górnego paleolitu, które przekopano przy użyciu metod naukowych. Stad nowy projekt jest tak ważny.
Sporo jaskiń do zbadania
Do tej pory naukowcom udało się ocenić zawartość 25 jaskiń i schronisk skalnych. Większość z nich została po raz pierwszy zidentyfikowana między 1870 a 1990 rokiem, ale z czasem została utracona dla nauki. Autorzy badania przeprowadzili również nowe badania lądowe i podwodne na wcześniej niezbadanych obszarach przybrzeżnych. Dzięki temu udało się im odkryć kilka miejsc, które zawierają potencjalnie ważne nawarstwienia archeologiczne.
– To, czego szukamy, to nie tylko pierwsza osoba, która przybyła [na Sycylię – przyp. red.], ale pierwsza społeczność – powiedziała prof. Ilaria Patania, adiunkta archeologii z Uniwersytetu Waszyngtońskiego w St. Louis. – Zrozumienie czasu początkowej kolonizacji Sycylii dostarcza kluczowych danych na temat wzorca i trybu wczesnej ekspansji Homo sapiens w basenie Morza Śródziemnego – dodała.
Dwa z nowych miejsc wytypowanych przez Amerykanów mogą zawierać ślady pobytu człowieka z górnego paleolitu. Do tej pory namierzono skamieniałe zęby europejskiego dzikiego osła i kamienne narzędzia.
Sycylia jest uważana przez wielu naukowców za najwcześniejszą wyspę w regionie, którą trwale zasiedlili ludzie. Ale kiedy i jak pierwsi migranci dokonali tego wyczynu, pozostaje niejasne. Sycylia znajduje się mniej niż kilka kilometrów od Włoch kontynentalnych, ale przeprawa wodna była z pewnością niezwykle trudna dla wczesnych ludzi.
Badacze skupili się tym razem na pieczarach w południowej części wyspy. – Wcześniejsi badacze zakładali, że miejsca na południowym wybrzeżu Sycylii uległy erozji lub będą zbyt zniszczone, aby dostarczyć użytecznych informacji. Ale znalezienie podwodnych stanowisk [archeologicznych – przyp. red.] otwiera zupełnie nowy teren do badań. Pozwala nam to ponownie rozważyć trasy migracji tych najwcześniejszych współczesnych przodków człowieka – uważa prof. Tristram R. Kidder z Uniwersytetu Waszyngtońskiego w St. Louis.
Pierwsi Homo sapiens na Sycylii. Co wiemy do tej pory?
Badacze regionu zgadzają się, że ludzie dotarli na Sycylię 16 000 lat temu. Wcześniej wyspa ta nie była zasiedlana przez przodków człowieka współczesnego. Jednak archeolodzy od lat znajdują na Sycylii narzędzia krzemienne, których wiek może być starszy niż 16 tys. lat. Niektórzy eksperci sugerują, że wyspa ta była miejscem transferu wczesnych ludzi z Afryki do Europy. Dlatego nie są znajdowane ich szczątki, tylko trudne do wydatowania wytwory ich rąk.
– Wyzwaniem dla zrozumienia rozprzestrzeniania się wczesnych współczesnych przodków człowieka jest to, że nie rozumiemy w pełni, w jaki sposób rozprzestrzenili się i skolonizowali świat na bardzo wczesnym etapie – podkreśla prof. Kidder.
Źródło: PLOS One.
Nasz autor
Szymon Zdziebłowski
Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.