Starożytne Chiny – kultura, sztuka i wynalazki. Jak wyglądało życie w starożytnych Chinach?

W tym artykule:

1. Z czego słyną starożytne Chiny?
2. Życie w starożytnych Chinach
3. Co wynalazły starożytne Chiny?
4. Kultura i sztuka starożytnych Chin
5. Jaka była religia w starożytnych Chinach?
6. Starożytne Chiny - ciekawostki

Społeczeństwo Chin, które przetrwało tysiące lat, rozwijało się niezależnie i wyraźnie odcinało się od reszty świata, zarówno w ujęciu kulturowym, jak i religijnym. Starożytni Chińczycy zdołali jednak znacząco wpłynąć na dzieje ludzkości i rozwój cywilizacyjny.

Historia cywilizacji chińskiej sięga epoki neolitu. Zgodnie z zapisami w literaturze konfuncjańskiej, założycielem państwa miał być Huang Di, czyli Żółty Cesarz - pierwszy z pięciu mitycznych władców. Ostatni - Yu Wielki - ustanowił dynastię Xia. Pierwszą potwierdzoną historycznie dynastią chińskich władców był ród Shang, który objął rządy wraz z początkiem epoki brązu. Zdaniem historyków, w tamtych czasach nie można było jeszcze mówić o jednolitym państwie. Powstanie państwowości chińskiej jest datowane na 1050 r. p.n.e. Właśnie wtedy, dynastia Zhou zdominowała sąsiednie królestwa i wyznaczyła granice. Pierwszy władca - Wu - pogodził zwaśnione rody i stworzył silne państwo, składające się z tysięcy okręgów.

Z czego słyną starożytne Chiny?

Chiny, wraz z innymi krajami krajami cywilizacji buddyjsko-konfucjańskiej, właściwie od zawsze wyróżniały się na tle państw europejskich. Już w starożytności niezwykle istotną rolę odgrywała tam tradycja. Umiłowanie przodków i obyczajów, które zostały przez nich zapoczątkowane, obowiązuje zresztą do dziś, nie tylko w samych Chinach, ale w całej Azji Wschodniej.

Najstarsza herbata na świecie! Odkryta w grobie chińskiego cesarza

Archeolodzy badający na północy Chin grób cesarski sprzed 2 100 lat odkryli w nim listki herbaty, najstarszej jaką dotąd znaleziono - podała w czwartek agencja prasowa Xinhua. Odkrycie przed...

Starożytne Chiny cechował niezwykle dynamiczny rozwój cywilizacyjny. W dużej mierze wynikało to z obowiązującego tam kultu pracy. Starożytni Chińczycy postrzegali społeczeństwo jako jeden organizm, a każdy człowiek miał być jego komórką, pełniącą określoną rolę.

Kolejną cechą, która charakteryzowała mieszkańców starożytnych Chin i odróżniała ich od ludów europejskich, było ich specyficzne postrzeganie czasu. Heraklit z Efezu mawiał, że nie da się dwa razy wejść do tej samej rzeki. To powiedzenie niezwykle obrazowo przedstawia europejskie spojrzenie na ten temat. Naszym zdaniem, czas jest płynącym strumieniem, który zmienia się nieustannie, dokładnie jak woda w rzece. Dla Chińczyków czas składał się z cykli krążących w formie pętli. Znalazło to odzwierciedlenie w starożytnym języku chińskim, w którym nie obowiązywała koniugacja.

Życie w starożytnych Chinach

W najdawniejszych czasach ludy zasiedlające teren późniejszych Chin trudniły się myślistwem i rybołówstwem. Gdy koczownicy zaczęli osiedlać się w dolinach dwóch dużych rzek - Huang He i Jangcy - rozwinęło się rolnictwo. Sprzyjały temu niezwykle dogodne warunki naturalne - żyzna gleba rodziła obfite plony. Podstawą upraw był ryż. Oprócz tego uprawiano także jęczmień i pszenicę. Pierwsi chińscy rolnicy zajmowali się nie tylko produkcją zbóż, ale także hodowlą zwierząt, głównie owiec, kóz, bydła i drobiu. Hodowano także ryby, małże i skorupiaki.

Chiny: Relacja z kraju za Wielkim Murem

Kilka lat temu zaprzyjaźniony sinolog powiedział mi, że aby zrozumieć Chiny, muszę poznać Konfucjusza. Zabieram zatem księgę tego znakomitego filozofa i ruszam w podróż, zastanawiając si...

Ludności przybywało, więc z czasem zaczęto budować wioski i małe miasta, które otaczano wałami. Taka organizacja osad służyła ochronie zwierzyny hodowlanej przed drapieżnikami. Osiadły tryb życia pozwolił na rozwój rzemiosła. Zaczęto wytwarzać gliniane naczynia, a narzędzia, które były używane w codziennej pracy, cechowały się bogatym zdobnictwem.

Rozwój społeczeństwa doprowadził do sytuacji, w której konieczne było scentralizowanie władzy. Na czele państwa stał cesarz. Jako „syn nieba” sprawował władzę absolutną. Władca był także najwyższym kapłanem i zwierzchnikiem sił zbrojnych.

W czasach starożytnych małżeństwa miały charakter aranżowany i stanowiły prywatną umowę, zawieraną między dwiema rodzinami. Związki nie były rejestrowane przez władze lokalne i centralne. O wyborze partnerki decydowali starsi członkowie rodu, ale pomagali im w tym swatowie, którzy pełnili rolę pośredników. Dla młodych mężczyzn obowiązkiem było zawarcie związku małżeńskiego, sprowadzenie na świat potomstwa i przedłużenie rodzinnej linii.

Na znacznym obszarze starożytnych Chin praktykowana była poligamia. Oprócz prawowitej małżonki, mężczyzna mógł mieć także konkubinę, a nawet kilka konkubin. Stosunki pozamałżeńskie nie były niczym niezwykłym i były akceptowane, pod warunkiem, że mężczyzna sypiał z kobietą o niższym statusie społecznym.

Co wynalazły starożytne Chiny?

Cywilizacja chińska przywiązywała dużą uwagę do potęgi rozumu, co przełożyło się na dynamiczny rozwój wielu dziedzin nauki. Przykładem jest choćby medycyna. Już w czasach starożytnych, Chińczycy praktykowali akupunkturę, korzystali z leczniczych właściwości roślin i opracowali teorię na temat związku pracy serca z krążeniem krwi. Oprócz tego, jako pierwsi badali puls i wprowadzili szczepienia.

Chiński admirał Zheng He z XV wieku jest żeglarzem który przez ponad dwadzieścia lat stał na czele jednej z najwspanialszych flot w historii

W Europie panuje dość powszechne przekonanie o absolutnej, żeglarskiej dominacji naszego kontynentu nad resztą świata. Z żeglarskimi wyprawami kojarzymy Hiszpanów, Portugalczyków, Holendró...

Kolejną dziedziną, która rozwijała się w starożytnych Chinach, była matematyka. System dziesiętny został tam wprowadzony już w czasach panowania dynastii Shang. Wtedy też Chińczycy poznali liczby ujemne, które dla odróżnienia od dodatnich były zapisywane kolorem czarnym (dodatnie zapisywano czerwonym atramentem).

Wymieniając największe osiągnięcia starożytnych Chin, nie można pominąć rozwoju pisma. Najstarsze zabytki piśmiennicze - inskrypcje na kościach wróżebnych - pochodzą z XIV w. p.n.e.

Starożytni Chińczycy do perfekcji opanowali sztukę wytwarzania przedmiotów, które miały ułatwiać codzienne życie. Najciekawsze wynalazki starożytnych Chin, które przetrwały do dziś, to:

• papier toaletowy - Cai Lun wynalazł papier mniej więcej w 105 roku. Pierwsze wzmianki na temat wykorzystania go w celach higienicznych pochodzą z 589 roku;
• banknoty - papierowe pieniądze są dziś podstawowym środkiem płatniczym. Także ten wynalazek zawdzięczamy Chinom. Pierwsze banknoty, wówczas bez nominałów, zostały tam wprowadzone do obrotu w VII wieku. Dzięki temu kupcy zostali uwolnieni od konieczności noszenia ze sobą ciężkich monet;
• widelec - na Starym Kontynencie widelec wszedł do użytku w średniowiecznym Bizancjum. W Chinach ten praktyczny wynalazek był znany już w 2400 r. p.n.e.;
• wiatrak - pierwszy wentylator, służący schładzaniu powietrza w pomieszczeniach, został wynaleziony w czasie panowania dynastii Han. Urządzenie było wyposażone w siedem 3-metrowych łopat, które napędzała siła ludzkich mięśni.

Kultura i sztuka starożytnych Chin

Sztuka starożytnych Chin należy do najstarszych i najbardziej oryginalnych na świecie. Rozwijała się w warunkach względnej izolacji, co zadecydowało o jej wyjątkowości. Dla chińskiej sztuki charakterystyczne są dwie cechy - subtelność i użyteczność. Nawet te wytwory, które przedstawiały najwyższy poziom artystyczny, musiały pozostawać całkowicie funkcjonalne. Wypada podkreślić, że w starożytnej chińskiej sztuce obowiązywał kult przodków.

4000 lat temu ta chińska cywilizacja w tajemniczy sposób upadła. Zagadka w końcu została rozwiązana

Ta starożytna cywilizacja żyła na terenie dzisiejszych wschodnich Chin. Potrafili budować niezwykle zaawansowane konstrukcje jak na tamte czasy. Jak to się stało, że nagle przestała istnieć?

Kultura starożytnych Chin ukształtowała się pod wpływem systemów filozoficznych i religijnych, którym hołdowali mieszkańcy tego kraju. Nad religijne i mitologiczne postrzeganie świata przedkładano wartości etyczne, co znajdowało odzwierciedlenie w literaturze.

Jaka była religia w starożytnych Chinach?

W starożytnych Chinach wykształciły się dwie główne religie, a właściwie - systemy filozoficzno-religijne. Pierwszym z nich jest taoizm. Stworzenie tej filozofii przypisuje się mędrcowi Laozi, który w VI w. p.n.e. zaczął głosić swoje poglądy. W I w. n.e. wykształcił się taoizm religijny.

Chiny: Wyprawa do wnętrza smoka

Podróżując przez Środkowe Chiny ze Wschodu na Zachód, dostrzega się rozziew między pulsującymi życiem wielkimi i bogatymi metropoliami, w których robi się interesy z całym światem, a s...

Drugi najważniejszy system filozoficzno-religijny starożytnych Chin to konfucjanizm. Zapoczątkował go Konfucjusz w V w. p.n.e. W I w. n.e. do starożytnych Chin dotarł buddyzm. Chrześcijaństwo i islam pojawiły się tam dopiero w VII w. n.e.

Starożytne Chiny - ciekawostki

Już w czasach starożytnych Chiny były jednym z najbardziej zaludnionych krajów świata.

Tradycyjny chiński podział klasowy ukształtował się w starożytności. Najwyższą pozycję w społeczeństwie zajmowali wen, czyli ludzie potrafiący pisać. Niżej plasowali się kolejno: mong, czyli rolnicy, gong - rzemieślnicy, oraz shang - kupcy.

W starożytnych Chinach praktykowany był zwyczaj zapuszczania paznokcia przy małym palcu. Jego długość była proporcjonalna do pozycji, jaką dana osoba zajmowała w społeczeństwie.

Obalamy mity na temat Muru Chińskiego. Będziecie zaskoczeni

Czy to prawda, że Wielki Mur Chiński widać z kosmosu? Jak brzmiała jego oryginalna nazwa? Czy w murach znajdują się kości robotników. Oto 9 faktów, które warto znać.

Najstarsza chińska mapa pochodzi z IV wieku p.n.e.

Pierwszy cesarz Chin ustandaryzował szerokość dróg. Dzięki temu, towary na handel mogły być swobodnie przewożone wózkami.

Pierwszy cesarz Chin - Qin Shi Huangdi - wstąpił na tron mając zaledwie 13 lat. Młody władca rozkazał zabić swoich braci, a matkę i ojca skazał na wygnanie. Uczynił tak, by nikt nie zagroził jego pozycji.

Nasz ekspert

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.