Słynne rzeźby świata. Najstarsza figura powstała nawet 300 tysięcy lat temu

W tym artykule:

1. Rzeźbiarstwo jest najstarszą z dziedzin sztuki
2. Najstarsze rzeźby na świecie
3. Wenus z Willendorfu jest najbardziej znaną rzeźbą prehistoryczną
4. Najsłynniejsze rzeźby okresu starożytności
5. Nike z Samotraki i Wenus z Milo to najsłynniejsze rzeźby przedstawiające boginie
6. Najsłynniejsze rzeźby nowożytności i XIX wieku

Nie wiadomo dokładnie, jak wyewoluowała ludzka potrzeba sztuki i estetyki. Niektóre teorie głoszą, że podstawowe preferencje estetyczne Homo sapiens pojawiły się w celach przetrwania oraz zwiększenia sukcesu reprodukcyjnego. Dowodem może być fakt, że najstarsze rzeźby na świecie przedstawiają kobiety, które mają widocznie zarysowane kształty, a niektóre figurki różnią się proporcjami.

Rzeźbiarstwo jest najstarszą z dziedzin sztuki

Człowiek dążył bowiem do ukazania piękna w swojej istocie. Wraz z rozwojem naszego gatunku, ta estetyczna właściwość bytu stale się rozwijała. Arystoteles głosił, że piękno opiera się na wielkości, ładzie i proporcjach, jest doskonałością. Pięknem również jest „wszystko to, co będąc dobrem jest przyjemne, oraz to, co jest przyjemne dla wzroku i słuchu”.

Św. Tomasz z Akwinu uważał, że „piękne są te rzeczy, które oglądane podobają się”. Z kolei francuski socjolog Pierre Bourdieu trafnie stwierdził, że piękno rozumiane jako to, co nam się podoba, to tylko społeczna iluzja lub wytwór socjalizacji i „wyrafinowanej polityki smaku”.

Sztuka prehistoryczna to nie tylko rysunki naskalne. Jak wyglądała twórczość w okresie paleolitu i neolitu?

Sztuka prehistoryczna – nieważne, czy mówimy o malarstwie naskalnym, czy o rzeźbie – była dowodem na rozwój duchowości człowieka. Łączona z obrzędami religijnymi, z płodnością, a n...

Nie zmienia to jednak faktu, że potrzeba sztuki znalazła swoje odzwierciedlenie w wytworach człowieka. Uważa się, że to właśnie rzeźbiarstwo jest najstarszą z dziedzin sztuk plastycznych. Jego historia sięga czasów paleolitu. Naukowcy uważają, że figurka o ludzkich kształtach – Wenus z Tan-Tan, która została odnaleziona w 1999 roku w Maroku – jest jedną z pierwszych na świecie rzeźb wytworzonych przez człowieka.

Najstarsze rzeźby na świecie

Figurkę znaleziono na północnym brzegu rzeki Draa w pobliżu miasta Tan-Tan. Odnalazł ją niemiecki archeolog Lutz Fiedler. Ma zaledwie 6 centymetrów długości. wykonano ją z kwarcytu i pomalowano czerwoną ochrą. Badacze stwierdzili, że powstała ok. 300–500 tysięcy lat temu.

Posążek nie ma głowy. Trudno również określić dokładnie jego płeć. Wielu naukowców uważa, że to najwcześniejsze w historii przedstawienie ludzkiego kształtu. Chociaż część badaczy podejrzewa, że rzeźba może być naturalnym tworem, który powstał na skutek erozji kamienia.

Innym przykładem Wenus paleolitycznej jest Wenus z Berechat Ram. To drobna figurka o długości ok. 35 mm, którą w 1981 roku odnaleziono na wzgórzach Golan, znajdujących się na pograniczu Izraela, Syrii i Libanu. Wykonano ją z wulkanicznego tufu. Na jej powierzchni widać co najmniej trzy rowki, które wykonano przy użyciu ostrego kamienia.

Badacze uważają, że wgłębienia te miały symbolizować kark i ramiona postaci, a ślady te ewidentnie dowodzą, że zostały stworzone przez człowieka. Naukowcy twierdzą, że powstała co najmniej 230 tys. lat p.n.e. Eksperci zwracają uwagę, że przy założeniu, że posążek przedstawia kobiecą figurę, byłaby to najstarsza w historii rzeźba. Prawdopodobnie została wykonana przez przedstawiciela Homo erectus.

Wenus z Willendorfu jest najbardziej znaną rzeźbą prehistoryczną

Jednak najsłynniejszą rzeźbą z okresu prehistorycznego jest niewątpliwie Wenus z Willendorfu. Ta mierząca nieco ponad 11 cm figurka jest zarazem najlepszym przykładem paleolitycznej rzeźby, która przedstawia postać kobiecą. Została znaleziona w 1908 roku w pobliżu miejscowości Willendorf w Austrii. Odkrywcą był Johann Veran, który był robotnikiem podczas ówczesnych prac drogowych. Została później zidentyfikowana i opisana przez Josepha Szombathy’ego.

Uczony stwierdził, że figurka pochodzi z okresu oryniackiego i wyrzeźbiono ją z kamienia kredowego. Wenus została pomalowana czerwoną ochrą. Stworzono ją prawdopodobnie ok. 28–30 tys. lat p.n.e. Wyraźnie widać, że przedstawiona postać ma kręcone włosy, pokaźne piersi, brzuch i uda. Eksperci zgodnie podkreślają, że reprezentowała kanon piękna ówczesnych społeczeństw. Zaokrąglona sylwetka miała świadczyć o wysokim statusie społecznym, zamożności, a także płodności.

Najsłynniejsze rzeźby okresu starożytności

Rzeźbiarstwo stało się jedną z najważniejszych dziedzin sztuki w okresie starożytnym. Artyści tworzyli posągi i figury, które przedstawiały bogów, władców, filozofów, a także sceny narracyjne i symbole religijne. Rzeźby pełniły funkcje zarówno dekoracyjne, reprezentacyjne, estetyczne, jak i propagandowe i dydaktyczne. Najważniejszym ośrodkiem kulturowym, w którym rozwinęła się sztuka rzeźbiarska, była Grecja.

To właśnie tutaj powstała jedna z najsłynniejszych rzeźb w historii – Wenus z Milo. Posąg został znaleziony przez greckiego farmera Jorgosa w 1820 roku w okolicach teatru na terenie akropolu w Adamas, w głównym porcie wyspy Milos. Statua została wykonana z marmuru paryjskiego. Ma 2,02 metra wysokości. Przedstawia półnagą boginię Wenus, która w mitologii rzymskiej utożsamiana była z Afrodytą. Reprezentowała miłość, wiosnę i roślinność.

Nie wiadomo dokładnie, kto jest autorem rzeźby. Prawdopodobnie powstała ok. 130–100 r. p.n.e. Posągowi brakuje lewej i znacznej części prawej ręki. Historycy sztuki uważają, że w przeszłości w lewej dłoni trzymała jabłko, a kończyna była wsparta na kolumnie, która podtrzymywała jej ciężar. Od 1821 roku znajduje się w paryskim Luwrze.

Nike z Samotraki i Wenus z Milo to najsłynniejsze rzeźby przedstawiające boginie

Kolejną słynną rzeźbą starożytną jest Nike z Samotraki. To jedna z najbardziej znanych na świecie posągów z okresu hellenistycznego. Wykonana z marmuru rzeźba powstała około 190 r. p.n.e. Przedstawia boginię Nike, która według mitologii greckiej była uosobieniem zwycięstwa.

Badacze ustalili, że figura oryginalnie była częścią znacznie większego pomnika. Niestety, w niewyjaśnionych okolicznościach została zniszczona lub nie przetrwała próby czasu. Najprawdopodobniej była jednym z fragmentów świątyni na cześć greckich bogów. Budynek miał upamiętniać zwycięstwo Rodyjczyków nad Seleucydami w 190 r. p.n.e. Rzeźba od 1884 roku znajduje się w Luwrze w Paryżu.

Najsłynniejsze rzeźby nowożytności i XIX wieku

Mówiąc o najsłynniejszych rzeźbach świata, nie sposób nie wspomnieć o Dawidzie. Rzeźba autorstwa Michała Anioła przedstawia biblijnego Dawida, który znajduje się chwilę przed walką z Goliatem. To, obok Piety, jedno z największych i najbardziej rozpoznawalnych dzieł, które wykonał ten renesansowy artysta. Posąg ma ponad 5 metrów wysokości i został wykonany z marmuru. Krytycy podkreślali niezwykłą staranność przedstawienia ludzkiego ciała.

Myśliciel Auguste’a Rodina to niewątpliwie jedno z najsłynniejszych dzieł XIX wieku. Rzeźba wykonana w 1880 roku z brązu i marmuru przedstawia zamyślonego mężczyznę, który zmaga się z trudną sprawą. Wizerunek ten stał się na tyle rozpoznawalny, że doczekał się wielu odniesień w późniejszej kulturze. Rodin oparł tematykę swojej pracy na „Boskiej komedii” Dantego.

XIX wiek należał również do Rafaella Montiego. Włoski rzeźbiarz wydał na świat monumentalne dzieło zatytułowane „Kobieta w welonie". Posąg powstał w 1860 roku.

Nasz ekspert

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal +. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu, prywatnie bardzo zainteresowany polityką. Autor bloga na Instagramie "Mini Podróże".