Wyspa Pitcairn znajduje się na „końcu świata”. Zasiedlili ją zbuntowani angielscy marynarze

W tym artykule:

1. Gdzie leży wyspa Pitcairn i co się na niej znajduje?
2. Pierwsi mieszkańcy wyspy Pitcairn
3. Bunt na okręcie HMS Bounty w 1789 r.
4. 1790 rok i dotarcie na Pitcairn
5. Współcześni mieszkańcy Pitcairn

Pitcairn jest ostatnią „kolonią” Wielkiej Brytanii na Pacyfiku. Jest to najmniejsza społeczność polityczna zamieszkująca w regionie pacyficznym. Wyspa obrosła legendami, a jej mieszkańcy mają dość nietypową tożsamość.

Gdzie leży wyspa Pitcairn i co się na niej znajduje?

Wyspa położona jest bliżej wschodniego basenu Morza Spokojnego. Najbliżsi sąsiedzi znajdują się w Polinezji Francuskiej, niecałe 500 km w linii prostej. W 2018 r. Pitcairn zamieszkiwało jedynie 50 osób. Pomimo to na wyspie istnieje administracja, lokalna prasa czy urząd pocztowy.

Sama wyspa jest pochodzenia wulkanicznego. To jedyna zamieszkana wyspa z czterech składających się terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii. Nie ma tu rzek i jezior. Woda pitna jest gromadzona z deszczówki w cysternach.

Wyspa jest tak naprawdę popularna dlatego, że jest odległa i tak trudno dostępna. Próby wybudowania tu infrastruktury turystycznej kończą się zawsze niepowodzeniem ze względu na niekorzystne warunki pogodowe.

Pierwsi mieszkańcy wyspy Pitcairn

Wyspa Pitcairn została nazwana na cześć odkrywcy Roberta Pitcairna, który tu dotarł w 1767 r. Choć prawdopodobnie była znana Polinezyjczykom, to stałego zasiedlenia dokonali dopiero buntownicy brytyjscy ze statku HMS Bounty w 1790 r.

Ocean Spokojny zniknie i powstanie kolejny superkontynent. To nas czeka za co najmniej 200 mln lat

Za 200–300 milionów lat Ocean Spokojny przestanie istnieć, a kontynenty złącza się w jeden superkontynent. Będzie na nim tak gorąco, że żaden ssak tego nie przeżyje.

Sam bunt wydarzył się rok wcześniej. Jest jednym z kultowych wydarzeń nie tylko historycznych, ale również popkulturowych. Powstało na ten temat wiele tekstów dzięki zapiskom uczestników tych wydarzeń. Do najpopularniejszych należą książka Juliusza Verne’a z 1879 r. „Buntownicy z Bounty”. A także film „Bunt na Bounty” Rogera Donaldsona z 1984 r. z takimi aktorami jak Anthony Hopkins, Mel Gibson i Liam Neeson.

Bunt na okręcie HMS Bounty w 1789 r.

Pomimo detalicznych informacji z zapisków, historycy nadal się spierają o prawdziwy powód buntu na okręcie. Wiadomo, że jego misją było zebranie sadzonek chlebowca na wyspie Tahiti i przetransportowanie ich do Indii Zachodnich. Owoce chlebowca miały stanowić tanie pożywienie dla tamtejszych niewolników.

Po kilkumiesięcznym pobycie na Tahiti niemała część załogi weszła w dość zażyłe czy nawet intymne kontakty z tubylczymi Tahitańczykami. Po opuszczeniu wyspy już po kilku dniach załoga – z powodu tęsknoty lub okrucieństwa kapitana – wszczęła bunt. Działo się to 1789 r. Część załogi wraz z kapitanem zmuszono do opuszczenia statku. Reszta zawróciła na Tahiti.

1790 rok i dotarcie na Pitcairn

Dalsze losy buntowników ostatecznie doprowadziły do opuszczenia Tahiti. Porucznik i dowódca buntowników Fletcher Christian stał się niepopularny wśród tubylców. Na wyspie pozostało 16 członków załogi, którzy starali się ułożyć sobie życie z Tahitańczykami.

Natomiast opuszczający Tahiti buntownicy zabrali ze sobą grupę tubylców, którzy wraz z nimi zasiedlili Pitcairn. W 1790 r. na wyspie wylądowało dziewięciu buntowników, 12 tahitańskich kobiet i sześciu mężczyzn. Miała to być ostateczna ostoja spokoju dla marynarzy. Zorganizowano tam społeczność. W początkowym okresie buntownikom żyło się spokojnie, zakładali rodziny.

Samotnie na Wyspach Towarzystwa

Przed najazdem Europejczyków Tahitańczycy nie znali tytoniu i narkotyków. Jedyny alkohol wytwarzali z korzeni. Dożywali starości, żyli i rozmnażali się pod gołym niebem

Potem jednak autorytet porucznika Christiana osłabł i doszło do wielkich spięć. Tahitańczycy mieli być ponoć poniżani przez białych mężczyzn. Doszło do wielu morderstw. Spokój zapanował dopiero w 1799 r. Nauka była bolesna. Przeżyło tylko dwóch białych buntowników, dziewięć tahitańskich kobiet i 19 dzieci. Od tamtej pory społeczność stała się bardziej zżyta.

Współcześni mieszkańcy Pitcairn

Dzieci pierwszych osadników są przodkami dzisiejszych mieszkańców wyspy. W XIX w. co prawda Imperium Brytyjskie ustanowiło tu kolonię, ale życie mieszkańców pozostawało niezmienione. Ze względu na trudną dostępność wyspy mało kto chciał wyruszać w jej kierunku.

Jednym z elementów dziedzictwa tej euro-polinezyjskiej mieszanki kulturowej jest język pitkarnyjski. Jest to mieszanka z języka angielskiego i tahitańskiego. Na wyspie znajduje się przedszkole i szkoła podstawowa, która uczy dzieci zgodnie z nowozelandzkim programem. Do tego dochodzi historia Pitcairn i nauka języka pitkarnyjskiego.

W dzisiejszych czasach największą przyczyną kurczenia się populacji jest bezpowrotny wyjazd młodzieży. Wyspa dostaje kilka milionów dolarów wsparcia od Wielkiej Brytanii. Podtrzymuje to infrastrukturę i pozwala na dostawy zaopatrzenia z czarterowanego statku.

Źródła:

• Maria Amoamo, 2011, Remoteness and Myth Making: Tourism Development on Pitcairn Island, Tourism Planning & Development, nr 11.
• Maria Amoamo 2013, Empire and Erasure: A Case Study of Pitcairn Island, Island Studies Journal, nr 8/2, str. 233-254.