Narzędzia krzemienne, które zostały odnalezione w polskiej jaskini mają pół miliona lat

W tym artykule:

1. Polscy naukowcy odkryli, że narzędzia krzemienne mają ok. pół miliona lat
2. W jaskini znajdowały się również szczątki prehistorycznych zwierząt
3. Kto pół miliona lat temu stworzył krzemienne narzędzia?
4. Czy badaczom uda się odnaleźć kości Homo heidelbergensis?

Pod koniec lat 60. ubiegłego wieku w jaskini Tunel Wielki, która znajduje się na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego, prowadzono wykopaliska archeologiczne. Zespół, którym kierowali Waldemar Chmielowski i Stefan Karol Kozłowski odnalazł wówczas artefakty, m.in. krzemienne narzędzia, naczynia ceramiczne oraz ludzkie szczątki. Archeolodzy wstępnie ocenili, że najstarsze przedmioty mogą pochodzić z epoki miedzi.

Polscy naukowcy odkryli, że narzędzia krzemienne mają ok. pół miliona lat

Późniejsza analiza wykazała, że krzemienne narzędzia mogą mieć nawet 40 tysięcy lat. Najnowsze badania naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego, Polskiej Akademii Nauk i Uniwersytetu Wrocławskiego obalają i tę tezę. Okazuje się, że artefakty z jaskini Tunel Wielki mają około pół miliona lat! To oznacza, że są to jedne z najstarszych przedmiotów wykonanych przez człowieka, które odnaleziono na polskich ziemiach.

– Zaczęło się od spostrzeżenia eksperta zajmującego się szczątkami drobnych ssaków, dr Claudio Berto. Powiedział, że analizowane przez niego gatunki z pewnością są starsze niż 40 tys. lat i mogą mieć nawet pół miliona lat – mówi w rozmowie z PAP dr Małgorzata Kot.

W jaskini znajdowały się również szczątki prehistorycznych zwierząt

Analiza skamieniałości wykazała, że niektóre kości należały do zwierząt, które występowały na obszarze dzisiejszej Polski ok. 450–550 tysięcy lat temu. To między szczątki wilka mosbacheńskiego (Canis mosbachensis), likaona (Lycaon lycaonoides), przodka niedźwiedzia jaskiniowego oraz lwa jaskiniowego i jaguara.

Odkrycia archeologiczne w Polsce – 10 najważniejszych odkryć ostatniej dekady

Każdego roku naukowcy dokumentują nowe znaleziska. Nie wszystkie z nich mają wielką wartość historyczną, ale wśród nich znajdują się też najprawdziwsze perły. Poniżej wymieniamy najwa...

– Skoro zabytki te pochodzą z tej samej warstwy, co kości, oznacza to, że wiek narzędzi krzemiennych jest bardzo zbliżony. W takim przekonaniu utwierdziły nas też ponowne badania wykopaliskowe przeprowadzone w jaskini 2018 r. Potwierdziły one układ warstw opisany przez badaczy pół wieku temu – twierdzi dr Kot.

– Do tej pory znano tylko dwa miejsca na obszarze obecnej Polski, gdzie odkryto równie stare zabytki krzemienne: w miejscowości Trzebnica i Rusko w woj. dolnośląskim. Nie ma starszych pozostałości po obecności człowieka na naszych terenach – podkreśla polska uczona.

Kto pół miliona lat temu stworzył krzemienne narzędzia?

Biorąc pod uwagę, że narzędzia pochodzą sprzed pół miliona lat, wszystko wskazuje na to, że zostały stworzone przez wymarły gatunek człowieka Homo heidelbergensis. To forma pośrednia pomiędzy Homo erectus a neandertalczykiem i Homo sapiens. Pojawił się w Europie ok. 500 tysięcy lat temu, a 250 tys. lat później wyginął.

Jest to o tyle wyjątkowe odkrycie, ponieważ rzuca światło na historię przodków człowieka rozumnego. Narzędzia krzemienne to jeden z bardzo niewielu dowodów na obecność ludzi na tym obszarze Europy. Eksperci uważają, że niezwykle surowy klimat wymagałby bardzo dużych zdolności przetrwania od ówczesnych przedstawicieli rodzaju Homo.

Czy badaczom uda się odnaleźć kości Homo heidelbergensis?

Z drugiej strony uczeni zwracają uwagę, że interesujący jest fakt, iż ślady Homo heidelbergensis odnaleziono właśnie w jaskini. – Zdziwiło nas, że pół miliona lat temu ludzie na tym obszarze przebywali w jaskiniach, bo nie były to najlepsze miejsca do obozowania. Wilgoć i niska temperatura zniechęcały do tego – zaznacza dr Kot.

Autorzy badania twierdzą, że na terenie jaskini Tunel Wielki odnaleźli ślady użycia ognia. W ten sposób przodkowie Homo sapiens przystosowywali grotę, by stała się miejscem zdatnym do życia. Co ciekawe, na ziemiach Polski nigdy nie odnaleziono kości tego wymarłego gatunku człowieka.

Dotychczas najstarsze ludzkie szczątki odkryte w Polsce należały do neandertalskiego dziecka i pochodziły sprzed ponad stu tysięcy lat. Jeżeli w przyszłości badaczom uda się odnaleźć kości Homo heidelbergensis, będziemy mogli mówić o przełomie w polskiej archeologii.

Źródła: Scientific Reports, Nauka w Polsce.

Nasz ekspert

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal +. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu, prywatnie bardzo zainteresowany polityką. Autor bloga na Instagramie "Mini Podróże".