Najstarsze państwo świata jest zarazem najmniejszym? Wielu może być zaskoczonych

W tym artykule:

1. Jakie jest najstarsze państwo świata?
2. Chiny, Grecja, a może Iran?
3. Armenia jest najstarszym państwem świata?
4. Najstarsza republika świata
5. Ranking najstarszych krajów świata

O ile wymienienie najmłodszych państw globu nie stanowi większego problemu, to wskazanie na mapie najstarszego kraju świata już tak. W tej kwestii od dekad trwają spory. Właściwie do dzisiaj historycy nie są pewni, która nacja była pierwsza. Jedni twierdzą, że Egipt, drudzy wskazują Chiny, a jeszcze inni uważają, że Armenia lub San Marino. Kto ma rację?

Jakie jest najstarsze państwo świata?

Dziś Egipt uchodzi za mekkę turystów spragnionych słońca, pięknych widoków i unikatowych zabytków. Nie wolno jednak zapominać o bogatej historii tego państwa, które przeważnie otwiera zestawienie najstarszych nacji świata. Kraj faraonów powstał na początku III tysiąclecia p.n.e. i przetrwał niemal 3 tysiące lat, do 30 r. p.n.e. Wtedy stał się on częścią Cesarstwa Rzymskiego.

Dzieje Egiptu najczęściej dzieli się na cztery główne okresy:

• Stare Państwo (ok. 2675–2170 p.n.e.),
• Średnie Państwo (2050–1760 p.n.e.),
• Nowe Państwo (1570–1070 p.n.e.),
• Epoka Późna (664–332 p.n.e.).

Warto wspomnieć także o tzw. Okresach Przejściowych, kiedy w kraju panował chaos, wewnętrzne spory i napięcia.

Co golili Egipcjanie po śmierci kota? Oto, jak poważane były koty w starożytnym Egipcie

Były rozpieszczane, czczone, a nawet przedstawiane jako bóstwa. Koty w starożytnym Egipcie cieszyły się niezwykłą popularnością. Niektóre obyczaje z nimi związane mogą zadziwiać.

O Egipcie jako najstarszym państwie świata możemy mówić w kontekście dynastycznym. W czasach starożytnych, przez ok. 2800 lat, władzę nad Nilem sprawowało ponad 30 dynastii. Najdłużej na tronie zasiadała XVIII dynastia (nazywana przez wielu dynastią Totmesydów), z której wywodził się m.in. Tutanchamon. Z kolei najkrócej rządziła XXVIII dynastia, której jedynym przedstawicielem był faraon Amyrtajos.

Chiny, Grecja, a może Iran?

Niezwykle bogatą i długą historią pochwalić się mogą również Chiny, Grecja oraz Iran. Pierwsza cesarska dynastia w Państwie Środka pojawiła się w 221 p.n.e. po zjednoczeniu kraju przez króla Qin, Zhenga, który później ogłosił się Pierwszym Cesarzem.

Jeszcze wcześniej, bo między 2070 a 1600 rokiem p.n.e., pieczę nad ziemiami wchodzącymi w skład dzisiejszych Chin sprawowała dynastia Xia, której istnienie wciąż jest podważane przez naukowców. Stąd określa się ją jako „półlegendarną”.

Mówiąc o najstarszych państwach świata, nie sposób nie wspomnieć o Grecji. Kraju o wielowiekowej tradycji, uważanym za kolebkę cywilizacji zachodniej i kojarzonym przede wszystkim z miastami-państwami, czyli polis. I właśnie dlatego należy pamiętać, że starożytna Grecja nie była państwem w dzisiejszym tego słowa znaczeniu, a związkiem mikropaństw.

Do grona krajów o najdłuższym stażu z pewnością zaliczyć można też Iran, dawniej znany jako Persja. Początki imperium Persów datuje się na VII–VIII wiek p.n.e.

Armenia jest najstarszym państwem świata?

Choć dla wielu może to być zaskoczenie, za najstarszy kraj świata uznawana bywa także położona między Europą a Azją Armenia. Jak się okazuje, nieprzypadkowo. Tamtejsze ziemie zamieszkiwane były bowiem jeszcze przed naszą erą, a obecne państwo armeńskie jest piątym w historii.

Pierwsze powstało na początku II w. p.n.e. i przetrwało 600 lat. Za rządów Tigranesa II (95–55 r. p.n.e.) obejmowało znaczną część Bliskiego Wschodu. Drugie istniało na przełomie pierwszego i drugiego tysiąclecia naszej ery. Jego stolicą było wówczas nazywane miastem tysiąca kościołów Ani, obecnie należące do Turcji.

Potem Armenia na 300 lat odrodziła się w Cylicji nad Morzem Śródziemnym (również na terenie dzisiejszej Turcji). Czwartym państwem była Demokratyczna Republika Armenii (1918–1920), proklamowana na Kaukazie po upadku carskiej Rosji. Potem weszła w skład Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Niepodległość odzyskała w 1991 r.

Nie ma jednak wątpliwości co do tego, że Armenia to najstarszy chrześcijański kraj na świecie. W 301 r. (niektóre źródła podają również rok 302) król Tiridates III – jako pierwszy przywódca w historii – ustanowił chrześcijaństwo religią państwową. Dokonał tego dekadę przed wydaniem przez Konstantyna Wielkiego tzw. edyktu mediolańskiego i 665 lat przed chrztem Polski.

Najstarsza republika świata

Wśród najstarszych krajów świata często wymieniane jest San Marino, czyli najstarsza... wciąż istniejąca republika. Jej początki sięgają roku 301, gdy święty Maryn – w obawie przed prześladowaniami – założył wraz z grupą chrześcijan niewielką górską republikę. Suwerenności państwa nie zagroziły ani imperialne zapały Napoleona Bonapartego, ani najkrwawsze w historii ludzkości konflikty zbrojne, a mianowicie I i II wojna światowa.

Jednym z pierwszych krajów, które uznały niepodległość San Marino, był Watykan w 1291 r. Kolejni przywódcy, idąc tropem władz Kościoła katolickiego, uczynili to dopiero kilka wieków później, przy okazji zwołanego w 1815 r. kongresu wiedeńskiego.

Przypomnijmy, że San Marino jest także jednym z najmniejszych krajów świata. Pod tym względem położona na terytorium Włoch enklawa ustępuje jedynie Tuvalu, Nauru, Monako oraz wspominanemu chwilę wcześniej Państwu Watykańskiemu.

Ranking najstarszych krajów świata

Najstarsze państwo świata może odnosić się również do odsetka osób w wieku senioralnym w danej populacji. Pod tym względem prym wiedzie Japonia, gdzie ponad 30% społeczeństwa ma 65 lub więcej lat. Czołową trójkę uzupełniają Włochy i Finlandia na poziomie odpowiednio 24,9% i 23,9%; tuż za nimi plasuje się Portoryko, Portugalia, Grecja, Niemcy i Chorwacja.

Według Wydziału Ludnościowego Organizacji Narodów Zjednoczonych, do 2050 roku liczba seniorów na Ziemi podwoi się i będzie wynosić 1,6 miliarda.

Źródła: archiwum National Geographic Polska, zpe.gov.pl, forsal.pl.

Nasz ekspert

Igor Szulim

Od zawsze wiedziałem, co chcę robić w życiu. Dlatego z pasji i z wykształcenia jestem dziennikarzem. W National-Geographic.pl zajmuje się tematyką podróżniczą. Szczególnie bliskie są mi kraje niemieckojęzyczne. Po godzinach najchętniej spędzam czas na korcie tenisowym.