Średniowieczna kuchnia na Zamku Królewskim w Poznaniu. Unikatowe odkrycie w Wielkopolsce

W tym artykule:

1. Królewska kuchnia w piwnicach muzeum
2. Ranga odkrycia z Zamku Królewskiego w Poznaniu
3. Jak wyglądała średniowieczna kuchnia na Zamku Królewskim?
4. Co dalej z kuchnią?

Początku poznańskiego zamku nikną w mrokach średniowiecza. Niektórzy badacze sądzą, że już pod koniec XIII wieku istniała tu siedziba księcia. Widoczny dziś zamek w zachodniej części Starego Miasta w Poznaniu to współczesna rekonstrukcja, która nawiązuje do jego renesansowej formy z XVI wieku.

Królewska kuchnia w piwnicach muzeum

Obecnie w odbudowanych przestrzeniach zamku znajduje się Muzeum Sztuk Użytkowych. Archeolodzy prowadzili ostatnio badania wykopaliskowe na dziedzińcu muzeum i w piwnicy budynku administracyjnego. W tym drugim miejscu natknęli się na królewską kuchnię, o czym informuje Serwis Nauka w Polsce PAP.

– Do tej pory, myślę, że udało się ponad wszelką wątpliwość rozwiązać kwestię pierwotnego przeznaczenia tego budynku, bo zakładano kiedyś, że być może znajdował się tam budynek mieszkalny dla króla (…). Natomiast dziś już wiemy, że była to kuchnia – powiedział kierownik badań, prof. Artur Różański z Wydziału Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Zastrzegł, że nie była to jednak kuchnia Przemysła II, czyli ostatniego władcy Polski rządzącego z Poznania i ostatniego męskiego potomka wielkopolskiej linii dynastii Piastów. – Ale pamiętajmy, że w tym miejscu między innymi odbyły się dwa śluby królewskie, bo ślub tutaj brał Kazimierz Wielki, a także przebywali tutaj królowie polscy, w tym Władysław Jagiełło, który był 36 razy na zamku w Poznaniu – wskazał naukowiec.

Ranga odkrycia z Zamku Królewskiego w Poznaniu

Serwis National-Geographic.pl zapytał szefa badań, czy to znalezisko to zaskoczenie? – I tak, i nie. Na to odkrycie należy bowiem spojrzeć z dwóch stron. Funkcjonowanie w tym miejscu Kuchni Zamkowej poświadczają ilustracje, zarówno w 1565 jak i 1628 roku. Budynek ten już w owych czasach nie grzeszył najlepszym stanem zachowania – opisał prof. Różański.

Jak dodał, nie przeszkadzało to jednak wielu badaczom średniowiecznego zamku w Poznaniu, aby snuć historię o funkcjonowaniu w tym miejscu już w XIII wieku palatium, będącego następcą tego z Ostrowa Tumskiego bądź też górującego nad miastem donżonu.

– Z tymi teoriami należy się pożegnać. (…). Jednakże dla badaczy kultury materialnej – archeologów, badaczy architektury odkrycie to niesie ze sobą olbrzymi ładunek poznawczy. Do tej pory nie mamy na terenie ziem polskich kuchni królewskich datowanych przed wiekiem XVI – przekazał archeolog National Geographic Polska. Według niego, odkryte właśnie pozostałości po kuchni pochodzą z XIV–XV wieku. Te dotychczas znane i rozpoznane – głównie fragmentarycznie – obiekty pochodzą z XVI wieku.

Jak wyglądała średniowieczna kuchnia na Zamku Królewskim?

– Nie wiemy jak wyglądały tego typu obiekty, co składało się na ich wyposażenie. I nie myślę tu tylko o „małym AGD”, ale też o wyposażeniu architektonicznym wnętrza – przekazał prof. Różański. Do tej pory archeolodzy odkryli tam ponad 6000 zabytków, na które składają się zarówno fragmenty naczyń ceramicznych, jak i resztki pokonsumpcyjne. Są to kości zwierząt, z których przyrządzono potrawy. Badacze natknęli się w czasie najnowszych badań również na fragment rycerskiej kolczugi.

– Jesteśmy na początku wszelkich analiz. Przed nami jeszcze doprowadzenie do końca badań archeologicznych i jak sądzę wiele ciekawych odkryć – zapewnił kierownik badań. Musimy zatem jeszcze chwilę poczekać na informację, co gotowano w królewskiej kuchni.

Zdrowa kuchnia była ważna już w średniowieczu

Popularne są różne sposoby żywienia ostatnio jednak najczęściej zależy nam na tym, by nasza dieta była zdrowa. Okazuje się, że już w XII wieku przygotowywano posiłki tak, by poprawiały...

W czasie wykopalisk odkryto w przestrzeni budynku filar gotycki zachowany do wysokości ponad 3 m, dźwigający w przeszłości na sobie piec kuchenny. Nad piecem wznosił się komin do wyprowadzania spalin z kuchni.

Co dalej z kuchnią?

Turyści nieprędko będą mogli obejrzeć pozostałości po kuchni na Zamku Królewskim. – To jest piwnica, w której będzie pracownia konserwacji sztuki użytkowej. Zresztą w tym miejscu była dawniej i na razie tę funkcję przywracamy. Co będzie dalej, tego jeszcze nie wiemy, to czas pokaże – powiedział PAP Michał Błaszczyński z Muzeum Narodowego w Poznaniu, którego oddziałem jest Muzeum Sztuk Użytkowych.

Muzealnicy chcą zaspokoić ciekawość turystów spotkaniami i wizualizacjami, które przybliżą królewską kuchnię.

Źródła:

• Serwis PAP Nauka w Polsce
• 30 sposobów na Poznań. Przewodnik tematyczny, Armin Mikos von Rohrscheidt, Poznań 2012

Nasz ekspert

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.